Avm'ler de Kriz büyüyor

Kapanan kepenkler, iflas eden şirketler, OHAL nedeniyle iflas ertelemelerin durdurulması piyasayı durgunluğun pençesine itti. Doların 3.11 TL ile rekor kırması 208 milyar dolar borcu olan özel sektörü iyice köşeye sıkıştırdı. Bir yandan artan işsizlik diğer yandan ödenemeyen çek ve senetler özellikle küçük ve orta boy işletmeleri kıskaca aldı. Türkiye genelinde yılın ilk dokuz ayında protesto edilen senetlerin toplam parasal tutarı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 21.7 artışla 8 milyar 518 milyon liraya tırmandı. Bir açıklamada perakendecilerden geldi. Birleşmiş Mağazalar Derneği(BMD) Başkanı Sinan Öncel, TL’nin dolar karşısında değer kaybetmesine bağlı olarak kira bedelleri ve düşen kârlılık oranları nedeniyle mağazalarda başlayan sıkıntıların ve kapanma eğiliminin tüm alışveriş merkezlerine yayılabileceğini bildirdi. Dolar, Türk Lirası karşısında yılbaşından bu yana yüzde 6’nın üzerinde değer kazanarak bu hafta 3,1140’a yükseldi ve tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü. Dernekteki başkanlık görevine başlayan ve gerçekleştirilen basın toplantısında konuşan Öncel, özellikle geçmişte döviz bazlı yapılan kontratların son yıllardaki kur artışıyla beraber büyük sıkıntılara yol açtığını söyleyerek, “Kapanmak zorunda kalan mağazaların büyük çoğunluğu dükkan sahibinin kira indirimine yanaşmamasından kapandı” dedi. Sektör olarak 47milyardolarlık büyüklüğe ulaştıklarını anımsatan Öncel, BMD üyelerinin yurt içinde yaklaşık 65 bin mağaza ve satış noktasında, 3,5 milyon metrekare alanda faaliyet gösterdiklerini, yurt dışında ise 110 ülkede 2 bin 416 mağazası ve 12 bin 102 satış noktasının bulunduğu bilgisini verdi.

‘Böyle bir dönem yaşamadık’

Mağazaların gelir düşüşlerindeki nedenlerin arasında dolardaki artış, 15 Temmuz darbe girişimi süreci, öncesinde ve sonrasında turizmde yaşanan kayıplar olduğunu söyleyen Öncel, “51 yaşındayım böyle bir dönem yaşamadığımızı söyleyebilirim. Basiretle açıklanamayacak, öngöremeyeceğiniz bazı konular var. Son bir yılda bir uzaylılar gelmedi, onun dışında çok şey oldu. Rusya ile yaşayacağımız uçak krizi sonrasında turist sayısındaki düşüşü nasıl ön görebilirsiniz?” dedi. Doların3 yılda yüzde 50 arttığını anımsatan Öncel, dolarla ilgili tahmin yapılabilse de Rusya ile uçak krizi yaşanıp turist sayısının düşmesinin öngörülemediğini dile getirdi.

Caddeler de sıkıntılı

BMD Başkanı Öncel, sadece AVM’lerde değil, cadde mağazalarında, belirli lokasyonlarda da çok ciddi sıkıntılar olduğunu söyledi. Terör saldırılarının oralardaki insanların kötü hatıraları çabuk unutmasına engel olduğunu belirten Öncel, bunları unutturacak satış faaliyetlerinde bulunmanın kendileri için önemli olduğunu, ama ortada fiili durum olduğunu aktararak, “Bir hafta, 10 gün satış olmaması hepimizin kaldırabileceği bir yük ama bu süre belirli lokasyonlarda uzamaya başladığı zaman ister istemez bizim bazı talepleri dile getirme zorunluluğumuz ortaya çıktı. Bu görüşmeleri bundan sonraki süreçte gerçekleştireceğiz.” diye konuştu. Öncel, AVM’ler noktasında büyük gruplarla görüşebildiklerini ama cadde mağazalarında tekil dükkan sahipleri ile tek tek görüşmenin pek mümkün olmadığına işaret etti. BMD verilerine göre Türkiye’nin en büyük beş sektörü içerisinde bulunan perakende sektörü, 2015 sonuitibariyle663milyarTLbüyüklüğeulaşırken, gayrı safi milli hasılanın da yüzde 12’sini oluşturuyor