ÖNEMLİ D vitamini eksikliğinin nedenleri

D vitamininin en büyük kaynağı güneş. D vitamini başlıca UV ışınları aracılığıyla deride, ayrıca besinler yoluyla provitamin olarak alınarak karaciğerde sentezlenir. Güneş ışınlarının dik geldiği zaman diliminde vücudun belli bölgelerinin günde 20-30 dakika güneşte kalması günlük D vitamini ihtiyacımızı karşılıyor. Ülkemiz güneş açısından oldukça şanslı bir coğrafyada, ancak yapılan araştırma sonuçlarına göre çocuk ve ergen grupta D vitamini eksikliği görülme oranı oldukça yüksek.  Bunun nedenleri arasında ülkemizin güneş ışınlarını alış açısı ve güneşin kışın yeterince etkili olmamasını sayabiliriz. Yaz aylarında faktör 15 üzerinde koruma güneş ışınlarını bloke ediyor, öte yandan aşırı güneşe maruz kalmak cilt kanseri riskini artırıyor. Somon, uskumru, ton balığı, sardalya gibi yağlı balık türleri; yumurta sarısı, süt, brokoli, maydanoz D vitamini yönünden zengin. Ancak bu besinler de miktar olarak günlük alınması gereken D vitamini ihtiyacını karşılamıyor.

 

 

D vitamini az sayıda gıdada bulunduğundan beslenme yoluyla vücudun ihtiyaç duyduğu miktarı tamamlamak oldukça zor. Yapılan araştırmalar gıdaların D vitamini ihtiyacının en fazla yüzde 20’sini karşıladığını gösteriyor. Durum böyle olunca çocukların D vitaminini yalnızca gıdalardan alması mümkün görünmüyor.

 

Prof. Dr. Serap Semiz

 

D vitamini yağda eriyen vitaminlerdendir. Besinlerle alınan D vitamini toplam günlük gereksinimin ancak % 10 kadarını karşılayabilir. Gereksinimin % 90’ı güneş ışınlarının ultraviyole etkisi sayesinde deride D vitamin öncüleriyle teması sonrasında D vitamin sentezi başlamakta ve böbreklerde aktif D vitaminine dönüşmektedir. Deride D vitamin oluşabilmesi için vücudun en az % 25’lik kısmının 15-20 dakika süreyle güneş ışınlarının dik gelmediği saatlerde güneşlenmesi gereklidir. Durum böyle olunca kış aylarında yeterince güneş görmediğimiz gerçeğini göz önüne alarak “D vitamini düzeyi yetersizliğim var mı? “sorusunu kanda D vitamini ölçümü yaptırmak ile belirleyebilirsiniz. 

 

 

O zaman kimler düzenli olarak kanda D vitamin düzeyini kontrol etmelidir sorusuna da açıklık getirmeliyiz.

•Kemik hastalıkları osteomalazi ve osteoporozu olanlar,

•D vitamin eksikliğini düşündüren kas ve iskelet sistemine ait belirtileri olan kişiler,

•Koyu tenliler, güneş ışığından yeterince yararlanamayanalar,

•Güneş ışığından korunmak için yüksek faktörlü koruyucu krem kullananlar,

•Hava kirliliği yoğun olan bölgelerde yaşama koşullarında bulunanlar,

•Yaşlılar,

•Obezite sorunu yaşayanlar,

•Sık hamilelik yaşayan ve hamile olan kadınlar,

•Sindirim sisteminde emilim problem yaşayanlar,

•Antikonvülzan ve glikokortikoid türü ilaçlar kullananlar D vitamin düzeylerinı yakından takip etmesi önerilen risk grupları olarak karşımıza çıkmaktadır. 

 

Uzman Diyetisyen Selahattin Dönmez