'Her şeyden önce su vardı. Yer, gök, Ay, Güneş yoktu. Sadece Tanrı Kayra vardı. Yalnızdı ve canı sıkılıyordu. Su'dan gelen bir ses ona '' Yarat'' dedi.
''Kayra Han Türk ve Altay mitolojisinde yaratıcı Baş Tanrıdır. Özellikle; Altay, Tuva, Hakas, Yakut mitolojisinde ön plana çıkar. Her şeyin yaratıcısı kabul edilir.
Göğün 17. katında oturan Kayra Han, diğer tanrıları'da yaratmış ve altındaki katlarda onları görevlerine göre konumlandırmış.
Bu tanrılar kendisiyle kıyaslandığında, emirleri yerine getiren birer meleğe benzetilebilirler.
Ancak İslam tarihinden öncesi, Türk kültüründe melek kavramı olmadığından, anlaşılması bakımından böyle bir benzetme yapılabilir.
Kayra Han evrenin yazgısını belirleyen güçtür. İyilik yönü ağır basar.
Kayra Han, yeryüzünü yarattıktan sonra dokuz dallı bir ağaç diker. Bu ağaç; yer ile göğü birbirine bağlayan yaşam ağacı; ''Uluğ Kayın''dır.
İnsanların atası olan dokuz kişi bu ağacın dallarından türer. Dokuz boy (dokuz ırk) bunların soyundan gelir''.
Kayırmak fiilinin türetildiği ''Kayra'' sözcüğü lütuf demektir.
''Kayramak'' ; korumak himaye etmek anlamındadır. Moğolcada ise; ''Hayra'' sözcüğü 'aşk' anlamına gelir.
''Saldım çayıra Mevlam kayıra'' atasözü; ''İyice bakılması gereken, dikkat isteyen iş'de, istenilen dikkatin gösterilemeyeceğini belli etmek için kullanılır. Yani; ''Bundan sonrasına ben bakamıyorum, Mevlam gerisi sana emanettir'' anlamına gelir.
Son yıllarda hepimizin hali; çayıra salıverilmişiz'de bütün hallerimiz Mevlaya terk edilmiş hissi veriyor insana.
Bu his; ''Saldım çayıra Mevlam kayıra'' atasözünün tam'da karşılığı gibi. İnsanın içinde yarattığı öfke; küfür noktasına gelen duygu ve dil kabarmasını'da tetikliyor.
O zaman, yarım yamalak aklımda kalan dizelerini hatırlıyorum Ozan Kaygusuz Abdal'ın.
Eşeği saldım çayıra
Otlaya karnın doyura
Gördüğü düşü hayıra
Yoranın'da Avradını.
Münkir münafık'ın soyu
Yıktı harap etti köyü
Mezarına bir tas suyu
Dökenin'de a..........
Derince kazın kuyusun
İnim inim inilesin
Kefen dikmeye iğnesi
Verenin'de a............
Kazak Abdal söz söyledi
Cümle halkı'da dehledi
Sorarlarsa kim söyledi
Soranın'da a............
Sevgilerimle.
YORUMLAR