Sosyal medya gündemi : Kürtlerin soyağacı
Encyclopedia Britannica'nın eski baskılarında Kürtlerin "Turan kökenli" olduğu yazıyordu. Peki sonra ne değişti? Aytun Çıray'ın paylaşımı, köken tartışmalarını yeniden alevlendirdi.
İYİ Parti’den istifa eden eski milletvekili Aytun Çıray, sosyal medya hesabından dikkat çeken bir paylaşımda bulundu. Türkiye Cumhuriyeti tarihi üzerine çalışmalarıyla tanınan emekli büyükelçi Bilal Şimşir’in “İngiliz Belgeleriyle Türkiye’de Kürt Sorunu” adlı kitabından bir bölümü aktaran Çıray, Kürtlerin etnik kökenine dair 19. yüzyılın sonunda yazılan İngiliz ansiklopedilerindeki ifadeleri gündeme getirdi. Çıray’ın aktardığına göre, Encyclopedia Britannica’nın 1875-1911 yılları arasındaki baskılarında Kürtlerin “Turan kökenli” olduğu yazılırken, bu görüş daha sonra “İran kökenli” olarak değiştirilmiş. Paylaşımda, bu değişikliğin İngiliz dış politikasındaki yön kaymalarıyla bağlantılı olabileceği iddia edildi. Tartışmalı ifadeler, sosyal medyada geniş yankı buldu.
İşte Çıray'ın paylaştığı o bölüm:
"KÜRT SORUNU"NUN KAYNAĞINI AÇIKLIYORUM!
1971 yilında da Kürtlerin etnik kökeni konusunda bir araștır- ma yapmam için Ankara'dan talimat aldım.
İsmet İnönü, Lozan'da Musul vilayetinin Türkiye'ye bağlanmasını isterken, Kürtlerin Turan soyundan olduklarını da savunmuș.
Resmi tutanakta Paşa'nın sõyle bir cümlesi var: "Kürt halkının iran kökenli olduğu öne sürülmüştür; oysa, bu iddiayı, Kürtlerin Turan kökenli olduğunu kabul eden, Encyclopedia Britannica yalanlamaktadır."
Ismet Pașa'nin Ocak 1923'te yaptığı bu konuşma 48 yıl sonra Ankara'da hatırlanmış ve benden bu konuyu aydınlatmam isteniyordu.
Ínsan gerçekten merak ediyor: Encyclopedia Britannica'da tam olarak ne denmiști?
Kürtlerin Turan soyundan geldiği ansiklopedinin hangi baskısının hangi maddesinde belirtilmiști?
O maddeyi yazan kimdi ve tezini hangi kaynaklara dayanarak ileri sür-müștü?
Araştırınca şunlar1 gördüm: Kürtlerin Turan soyundan oldukları, Encyclopedia Britannica 'nin dokuzuncu edisyonunda (1875- 1889) yayımlanmış olan "Kürdistan" maddesinde yer almıştır.
Bu maddeyi kaleme alan kiși Sir Henry Creswicke Rawlinson (1810- 1895) adında bir Ingilizdir.
Rawlinson, asker, diplomat ve Asuri tarihi uzmanıdır.
Asuri çivi yazılarını okuyan bir kişidir.
İran'da, Irak'ta, Türkiye'de uzun yıllar çalışmış, 16 kitabı yayımlanmış, kazılardan çıkan, kayalara kazınmış olan Asuri belgelerine dayanarak Kürtlerin Turan kökenli bir halk olduğunu savunmuștur.
Millattan yüzyıllarca önce Turan'dan bizim bölgeye gelmişler. Rawlinson 1895'te ölmüş. Ölümünden sonra da onun Kürtlerin kökeni hakkındaki görüşleri ansiklopedinin onbirinci edisyonuna kadar (1910-1911) muhafaza edilmiștir.
Demek ki, Îngiliz ansiklopedisi, 1875-1911 yılları arasındaki bütün baskılarında, sürekli olarak Kürtlerin Turan kökenli olduğunu yazmıştır; 1911'den sonra ise ingilizler Kürtleri İran kökenli saymaktadırlar!
İlginç!
Buarada,ne olmuşda Kürtler "Turanlı" iken "İranlı" oluvermișler?
Koskoca bir halkın soyunu değiştirecek kadar önemli yeni keşifler mi yapılmış?
Bilmiyoruz!
Ama bildiğimiz bir șey var, o da ingiliz politikasıdır.
İngiltere Osmanlı toprak bütünlügü yerine, Osmanlı toprakları üzerinde küçük küçük fakat zinde ulusdevletler kurularak Rus yayılmasının önüne set çekilebilecegi düşüncesini benimsedi, yani Osmanlı Devleti'ni parçalama poitikasına yöneldi.
"Turan" sayılan Kürtlerin "İranlı" yapılması da bu politika değişikliği sürecine rastlamaktadır. George Orwell'in 1984 romanında, "Büyük Ağabey"in isteğine göre, tarihin, akşamdan sabaha değiştirilivermesini hatırlatıyor.
Orwell de bir İngiliz değil mi?
Londrada bulunduğum sırada, İngiliz devlet arşivlerinin kapalılık süresi 30 yıla indirilmiş ve 1920li ve 1930'lu yıllara ait belgeler araştırmacılara açılmiştı. Atatürk dönemiyle ilgili İngiliz belgeleri de açılmışti.
Bundan yararlanarak, İngiliz Belgelerinde Atatürk başhığıyla bir dizi kitap hazırlamaya koyulmuştum.
Bu arada Cumhuriyet in ilk çeyreğinde Doğu Anadolu'daki ayaklanmalara ilişkin İngiliz belgelerini de derledim.
Londra'dan dönerken koltuğumun altında Kürtçülük üzerine de bir kitap vardi.
İngiliz Belgeleriyle Türkiye'de "Kürt Sorunu"
BİLAL ŞİMŞİR/Büyükelçi