Baculum ve Cinsel Seçilim: İnsanlar Penis Kemiğini Neden Kaybetti?

Çoğu erkek memelinin penisinde, baculum isimli bir penis kemiği vardır. Baculum, ekstraskeletal bir kemiktir; yani vücuttaki diğer kemiklere bağlı bulunmaz. Bunun yerine, bu kemiğe sahip hayvanların penislerinin ucunda serbest halde süzülür. Yukarıdaki fotoğraftan da görebileceğiniz gibi, türe bağlı olarak sadece birkaç milimetre olabildiği gibi, birkaç metre boyunda da olabilir! Örneğin bir su ayısının 60 santimetrelik penis kemiği vücudunun 6'da 1'i uzunluğa sahipken, halkalı lemurların 1 santimetrelik penis kemiği vücutlarının 40'ta 1'i uzunluğundadır. Ayrıca fotoğraftan da görebileceğiniz gibi, bu kemiğin şekli iğne gibi olabileceği gibi, daha çatallı da olabilir.

İnsanlarda bu kemik bulunmaz, yakın maymun kuzenlerimizde körelmiştir, daha uzak maymunlarda ise daha gelişkindir. Yani insana gelen kolda bu kemiğin körelerek, hominidlerde (insansılarda) tamamen yok olduğunu görüyoruz. Ayrıca atlarda, eşeklerde, gergedanlarda, keseli memelilerde, tavşanlarda, deniz memelilerinde, fillerde ve sırtlanlarda bu kemik bulunmaz. Ancak bunun haricindeki birçok memeli penisinde bu kemik bulunmaktadır.

İnsanlarda Baculum Neden Köreldi?

Aslında çok nadir bazı vakalarda insan penislerinde de kemik oluşumu gözlenmiştir. Ancak uzmanlar, bu kemiklerin gerçek bir baculum değil, daha ziyade penis dokusunun kemikleşmesi sonucu oluştuğunu düşünmektedirler. Yine de bu durumu tetikleyen unsur, bu kemik ile ilgili atalarımızdan kalma genler olabilir; bu konudaki araştırmalar sürmektedir.

Ancak primatların çoğunda öyle veya böyle bir baculum kemiğinin olması, insanlarda bu kemiğin neden körelmiş olabileceğini merak konusu yapmaktadır. Bu konuyu inceleyen uzmanlar, kemiğin ilk defa 145 milyon yıl kadar önce, plasentalı hayvanlar ile plasentalı olmayan hayvanlar arasındaki ayrışmanın yaşandığı dönemde evrimleştiğini göstermişlerdir. Bu ayrım, primatlar ve karnivorların (etçillerin) son ortak atasının yaşadığı 95 milyon yıl öncesinden çok daha erkendir. Araştırmacılar, primatlar ile etçillerin ortak atasında bu kemiğin bulunduğunu göstermeyi başarmışlardır. Dolayısıyla şu konu nettir: Baculum, diğer primatların hepsinde bağımsız bir şekilde evrimleşmemiştir. Daha ziyade, insanda bu kemik sonradan körelerek yok olmuştur. Bu konuyla ilgili olarak Parsimoni İlkesi ile ilgili yazımızı buradan, körelmiş organlarla ilgili yazımızı buradan okuyabilirsiniz. 

İnsanlarda bu kemiğin neden köreldiğini keşfedebilmek için, bu kemiğin ilk etapta neden evrimleştiğini anlamamız gerekmektedir.

Baculum Neden Evrimleşti?

Baculum kemiğinin evrimleşme nedeniyle ilgili çeşitli hipotezler bulunmaktadır. Bunlardan en öne çıkanlarından birisi, kediler gibi bazı hayvanların çiftleşme yaşanana kadar yumurta üretmiyor olmasıdır. Uzmanlar, erkeklerdeki baculum kemiğinin çiftleşme sırasında yumurta üretimini tetiklemeye yardımcı olduğunu düşünmektedirler.

Vajinal Sürtünme Hipotezi isimli bir diğer hipotezi ileri süren diğer uzmanlara göre bu kemik, seks sırasındaki ilk penetrasyonu kolaylaştırma görevi görmektedir; böylece erkeğin çiftleşme şansını arttırmaktadır.

 

Son bir hipotez ise, baculum kemiği bulunan hayvanların cinsel birleşme süresinin (intromisyonun) daha yüksek olduğuna yöneliktir. Bu, şu anlama gelir: Daha uzun çiftleşme süresine sahip erkekler, dişilerle çiftleşmeyi çabucak bitiremez. Böylece dişilerin başka bir erkekle çiftleşmeye daha az zamanı kalmış olur. Bu da, çok eşli türlerde erkeklerin yavruların kendisine ait olduğunu garanti etmesini sağlayabilir. Yapılan güncel araştırmalar, baculum kemiğine sahip olan türlerin neredeyse hepsinin çiftleşme süresinin 3 dakikadan daha uzun olduğunu göstermiştir. Ayrıca bu çalışmalarda, daha uzun çiftleşen türlerdeki baculum kemiğinin daha uzun olduğu ve bu şekilde uzun baculum kemiğine sahip olan türlerde, cinsiyet rekabetinin çok daha güçlü olduğu da keşfedilmiştir. Yani az sonra döneceğimiz gibi, konunun çok ciddi bir cinsel seçilim baskısı tarafı olduğu düşünülmektedir.

İnsan Seksi Çok Kısa Sürüyor!

Araştırmacılar, insanlarda baculum kemiğinin körelme nedeninin cinsel birleşme süremizin çok kısa olmasıyla ilişkili olduğunu düşünüyorlar. Birçok cinsel birleşme, 2 dakikadan kısa sürmektedir.

Ancak bu durum her şeyi açıklamamaktadır; çünkü en yakın kuzenlerimizden olan bonobolar sadece 15 saniye boyunca seks yaparlar ama buna rağmen, sadece 8 milimetre boyunda olsa da, baculum kemikleri vardır! Yapbozu tamamlayan parça, insan erkeklerinin çiftleşme stratejilerinde saklıdır: İnsanlar, büyük oranda tek eşli bir türdürler ve dolayısıyla türümüzdeki cinsel rekabet oranları çok düşüktür. Bu durum, en yakın atalarımızda halihazırda aşırı kısa olan baculum kemiğinin tamamen körelmesine ve yok olmasına neden olmuş olabilir.

Penis ile ilgili çok daha fazla bilgiyi buradan, insanlarda ortalama seks süresiyle ilgili daha fazla bilgiyi ise buradan alabilirsiniz. Tek eşlilik ve çok eşlilik ile ilgili daha fazla bilgiyi ise buradan alabilirsiniz.

Baculum Kemiğinin Cinsel Seçilim ile İlgisi Nedir?

Baculum büyüklüğü ortalamasının, farklı fare popülasyonlarına göre değiştiği iyi bilinmektedir. Daha önce yapılan çalışmalara göre, dişi bir fare, üreme döneminde birden çok erkekle çiftleşirse (fare çok eşliliği) daha kalın baculum’a sahip olan erkekler daha çok yavru sahibi olmaktadır. 

 

Bu bağıntı, penis veya baculum yapısının cinsel seçilime maruz kaldığını gösterir. Başka bir deyişle, baculum’u kalın olan fareler daha çok yavru sahibi olduğundan büyük baculum’u sağlayan gen kopyaları, popülasyonda daha sık rastlanır olacak ve ortalama baculum çevresi (çapı) değeri artacaktır. 

Ancak arada bir bağıntının olması, nedensellik kurulmasını gerektirmez; bu hipotezi test etmek için bilim insanları iki fare popülasyonunu 27 kuşak boyunca ürettiler. Bir popülasyonu tek eşli kalmaya mecbur bıraktılar, diğerinde ise bir dişi fareyi bir üreme dönemi boyunca dört erkek fareyle çiftleştirme yoluyla çok eşliliği zorunlu kıldılar. Sadece ikinci popülasyonda ortalama baculum kalınlığının arttığını gördüler, bu da çok eşliliğin daha kalın penis kemiklerini seçtiğini gösterdi. 

Peki, neden kalın penis kemiğine sahip erkeklerin daha çok yavrusu oluyor? Kimse bilmiyor. Henüz... Makalenin özeti şu şekilde:

Erkek üreme organları, cinsine göre yaygın bir hızlı ve çeşitli evrimleşme şekli gösterir. Cinsel seçilim hipotezinin deneysel desteği çoğunlukla böcek çalışmalarından sağlanmış olsa da söz konusu evrimsel çeşitlilik şekillerine cinsel seçilimin yol açtığı düşünülmektedir. Bu çalışmada fare (Mus domesticus) popülasyonlarında baculum yapısındaki evrimsel çeşitliliğe cinsel seçilimin neden olduğunu göstereceğiz. Farklı çiftleşme-sonrası cinsel seçilim seviyeleri olduğu bilinen üç izole popülasyondan fare tedarik ettik ve onları bahçe ortamında çiftleştirdik. Çiftleşme-sonrası cinsel seçilim seviyesi yüksek olan popülasyona ait fareler, seçilim seviyesi düşük olan popülasyona ait farelere göre nispeten daha kalın baculum’a sahipti. Bu çeşitlilik şekillerinin çiftleşme-sonrası cinsel seçilime bağlı olup olmayacağını belirlemek için deneysel evrimleşme yöntemini kullandık. Deneysel evrimleşme 27 kuşak boyunca gerçekleştikten sonra, çiftleşme-sonrası cinsel seçilime maruz kalan fare popülasyonları, zorunlu tek eşliliğe maruz kalan popülasyona göre nispeten daha kalın baculum evrimleştirdi. Elimizdeki veriler çiftleşme sonrası cinsel seçilimin altında memeli baculumundaki cinsel çeşitliliğin yattığına dair kanıt sunuyor ve cinsel seçilimin evrimsel olarak farklı taksonomik gruplar içinde erkek üreme organları morfolojisinin evriminde büyük rol oynadığı hipotezini destekliyor.