Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan, 6 Mayıs 1972'de neden idam edildi?

Türkiye'de sol hareketin en önemli isimleri arasında yer alan Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan, idam edilmelerinin 47'nci yılında anılıyor.

Gezmiş, İnan ve Aslan'ın infazı, Türkiye'nin idam tarihinde de önemli bir yer tutuyor.

27 Mayıs 1960 tarihinde askerin yönetime el koymasından sonra eski Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan idam edildi.

Bu idamların ardından sağ kanattan "intikam" çağrıları gelmeye başladı.

Türkiye'de sağ ile sol gruplar arasındaki çatışmaların yoğunlaşmaya başladığı 1970 yılında Deniz Gezmiş, Sinan Cemgil ve Hüseyin İnan ile birlikte Ankara'da Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu'nu (THKO) kurdu.

Ocak 1971'de THKO adına Ankara'da bir banka soygunu gerçekleştirildi. Bunun ardından halihazırda hakkında yakalanma kararı olan Gezmiş ve Yusuf Aslan "vur emri" ile aranmaya başlandı ve ödül konuldu.

Gezmiş ve Aslan, 12 Mart 1971'deki muhtıradan dört gün sonra Sivas'ın Germerek ilçesinde yakalanırken, bundan bir hafta sonra da İnan Kayseri'de yakalandı.

Gezmiş, Aslan ve İnan; Ankara 1 No.lu Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi tarafından yargılandı.

Yapılan yargılama sonucunda, eski haliyle Türkiye Cumhuriyeti "teşkilatı esasiye kanunun tamamını veya bir kısmını" ortadan kaldırma suçuna idam cezası öngören Türk Ceza Kanunu'nun 146'ncı maddesi uyarınca suçlu bulundular ve idam cezasına çarptırıldılar.

Daha sonra idam kararı Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından da onaylandı.

Dönemin sağcı milletvekillerinden Mustafa Kubilay İmer, oturumda yaptığı konuşmada, "Bu üç komünist soysuzun idamları hakkındaki karara gelinceye kadar, daha önce çıkan ve sayısı hayli kabarık idam infazlarına ses çıkarmayan CHP ve onun genel başkanı, kamuoyu tarafından çok iyi bilenen sebeplerden adeta af havarisi kesilmiştir" dedi.

TBMM'de "3-3" bağırışları arasında Gezmiş, Aslan ve İnan'ın idamına onay verildi.


İlerleyen yıllarda ise o dönem idama onay veren siyasetçiler duydukları pişmanlıkları dile getirdi.

Adalet Parti kökenli siyasetçilerden Nahit Menteşe, "Asker mutlaka idamlarını istiyordu. Deniz Gezmiş ve arkadaşları konusunda yanlış yaptık" dedi.

9'uncu cumhurbaşkanı Süleyman Demirel de yıllar sonra, "O günün şartları öyle icap ettiriyordu" diye konuştu.

O dönem 25 yaşında olan Gezmiş ve Aslan ile 23 yaşındaki İnan, 6 Mayıs 1972 tarihinde sabaha karşı idam edildi.

Sosyal medyada anma mesajları

Gezmiş, Aslan ve İnan, idam edildikleri gün her yıl farklı etkinliklerle anılıyor.

Bu yıl da Türkiye'de Twitter'da en çok konuşulan başlıklar listesinin yarısında bu olayla ilgili etiketler yer alıyor.

Birinci sırada bulunan #6Mayıs1972 etiketiyle şu ana kadar 40 bine yakın mesaj atıldı.