İstanbul kimlere kaldı

Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u aldığında, Hızır Beyi “belediye başkanı” olarak atamasının sebebi buydu: Aydın kafalı yönetici…

İstanbul kimlere kaldı
30 Mayıs 2019 - 10:43
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Binali Yıldırım…

Fox TV'de İsmail Küçükkaya'ya dedi ki:

“Çaldılar dedim ama bu hukuki bir tabir değil!”

Dedim ki içimden; “İstanbul kimlere kaldı?”

Çünkü…

Tarih: 29 Mayıs 1453.

Fatih Sultan Mehmet İstanbul'u fethetti.

Bir gün sonra…

Fatih, İstanbul'un ilk Kadısını atadı: Hızır Bey!

“Kadı”…

II. Mahmut/Tanzimat dönemine kadar “belediye başkanlığı”görevini de yapardı.

Medrese tahsili yapmış hukuk bilgisi olan kişilerden seçilirdi. Çünkü: Görev bölgesindeki şer'i ve idari yargıdan tek başına sorumluydu.

Osmanlı, Kadı'nın hukuk adamı olmasını şart koşmasının nedeni, icraatı yaparken/hizmeti dağıtırken adaletli davranmaya özen göstermesiydi.

Osmanlı'da “adalet” kavramı, en üstün değerlerden biri olarak -Allah'tan hemen sonra gelen- “mutlak iyi” idi. Hakka saygı, başkasına ait olanın verilmesi gibi ilkeleri içermekteydi…

Devletin ve kişilerin, kimsenin hakkını yiyemeyeceğinin teminatıydı adalet…

Kadı bunun için vardı!

Hukukun çizdiği yoldan ayrılmamak için vardı! Bu sebeple…

Kadı, tarafsız olmalıydı…

Kadı, adil olmalıydı…

Kadı, mesleğinin şerefine yakışacak olgunlukta ve dürüstlükte olmalıydı…

Kadı, devlet karşısında halkın temsilcisi ve sözcüsü olmalıydı…

Peki bugün…

İstanbul'u yönetecek bir “Kadı”, hem “çaldılar” deyip, hem de “bunun hukuki karşılığı yok” nasıl der? Devlet terbiyesine yakışıyor mu bu söz?

Böyle birini Fatih Sultan Mehmet “belediye başkanı” seçer miydi?

Bakın… Fatih, Hızır Beyi neden seçti?

KILIÇDAROĞLU'NUN AKRABASI

İstanbul'un ilk “belediye başkanı” Hızır Bey (d.1407-1459) …

Anne tarafından Nasrettin Hoca'nın soyundan geldiği iddia edilir.

Hızır Bey, Kureyşan Ocağı'ndan Seyyid Mahmud Hayrani'nin torunlarındandı. (Kemal Kılıçdaroğlu'nun soyu da buradan gelmektedir: Kureyşan Ocağı'nın Haydaran Kolu'na mensuptur. Ayrıntılarını 23 Mayıs 2010 tarihli Hürriyet Gazetesi'nde yazdım; meraklılar okuyabilir.)

Hızır Bey, Sivrihisarlı'ydı…

Babası Sivrihisar kadısı olan Celâlettin Efendi idi.

İlk öğrenimini babasından gördü; ardından Bursa'da “Molla Yegan” diye tanınan Mehmed b. Armağan'ın yanında tahsiline devam etti. Öğrenim hayatını tamamladıktan sonra Sivrihisar'daki bir medresede müderris olarak göreve başladı.

Osmanlı ulema biyografilerinin ilk yazıldığı “Eş-Şekâ'i u'n-nu'mâniyye” adlı esere göre, Hızır Bey, Edirne'de II. Mehmet'in huzurunda yapılan ilmî toplantıda bir Arap âlimiyle giriştiği tartışmada üstünlük sağlayınca padişahın dikkatini çekti.

Bursa'daki Sultaniye Medresesi'ne 50 akçe ile müderris tayin edildi.

Daha sonra Edirne'deki Üç Şerefeli Cami Medresesi'nde dersler veren Hızır Bey, buradan - bugünkü Bulgaristan topraklarında kalan- Yanbolu kadılığına tayin edildi.

Fatih Sultan Mehmet, İstanbul'u alıp başkent yapınca kente ilk atadığı Kadı Hızır Bey oldu…

Ama mesele Hızır Beyin bu biyografisiyle sınırlı değil…

AYDIN YÖNETİCİ

Aslında…

Hızır Bey seçimi Fatih Sultan Mehmet'in düşünce dünyasını ve nasıl bir “Kadı” istediğini ortaya çıkarıyor.

Hızır Bey, hangi ekole sahipti; Fahrettin er Râzi!

İslâm dünyasının yetiştirdiği en büyük âlimlerden biri olan Fahrettin Râzi, Farabi ve İbni Sina'dan etkilendi. Kelâm, fıkıh usulü ve tefsir gibi dinî ilimlerin yanında, mantık, felsefe, Arap dili ve belagati, astronomi, tıp, ziraat, siyaset, geometri ve matematik gibi alanlarda önemli eserler verdi.

Dinin anlaşılmasında aklın önemine vurgu yaptı.

“Felsefe içinde kelam yapmak” fikrinin doğmasına neden oldu.

İşte… Hızır Bey bu rasyonel felsefi ekolü devam ettiriyordu; akılsız iman olmaz!

Kaynaklarda Hızır Beyin şahsiyeti “ikinci İbn Sina” lakabıyla ifade edildi. Taassuptan uzak, açık fikirliydi…

Şair idi. Türkçe şiirler yazdı.

Kimi eserlerini Türkçe kaleme aldı. Kimi eserleri Türkçe'ye çevirdi.

Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u aldığında, Hızır Beyi “belediye başkanı” olarak atamasının sebebi buydu: Aydın kafalı yönetici…

Bu seçim, Fatih Sultan Mehmet'in neden akılcı padişah olduğunun da göstergesi.

Bugüne dönersek…

İstanbul adaylarının hangisi sizce Fatih Sultan Mehmet'in akıl yolundan yürüyor?

YAZININ TAMAMINI OKUMAK İÇİN TIKLAYINIZ.

Odatv.com

 

 

YORUMLAR

  • 0 Yorum