Osmanlı'da okur yazarlık ne kadardı

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan, Beştepe’de Mustafa Kemal Atatürk’ü Anma programında yaptığı konuşmada “harf devrimi ile her şeyin sıfırlandığını” söyledi.

Osmanlı'da okur yazarlık ne kadardı
11 Kasım 2019 - 08:43 - Güncelleme: 11 Kasım 2019 - 20:02
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan, Beştepe’de Mustafa Kemal Atatürk’ü Anma programında yaptığı konuşmada “harf devrimi ile her şeyin sıfırlandığını” söyledi.

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu tarafından düzenlenen anma töreninde konuşan Erdoğan, Osmanlı döneminde okuma yazma oranının yüzde 50 seviyesinde olduğunu belirterek; “Rahmetli Kemal Karpat Hocamız başta olmak üzere; liyakatlerine kimsenin itiraz edemeyeceği tarihçiler, geçtiğimiz asrın başında Osmanlı toplumunda okuma-yazma bilenlerin oranının nüfusun yarısından fazla olduğunu belirtiyor” dedi.

Erdoğan’ın bu sözleri üzerine bir tartışma başladı. Konuya ilişkin olarak basın tarihimizin duayen isimlerinden, araştırmacı, 90. yaşında 90. kitabını yayınlayan Orhan Koloğlu hocamızın çalışmalarından bazı bilgileri aktaralım.



Koloğlu, Türkçe’nin tarihsel akışını ve diğer dillerle olan bağlarını çözümlemek açısından önemli bir eser olma özelliğine sahip “Osmanlıcadan Türkçeye Okuryazarlığımız” kitabında meseleye ilişkin veriler sunuyor. Koloğlu’nun verdiği bilgiye göre, Osmanlı döneminde okuryazarlık devlet adamlarının abartmasıyla yüzde 10’dur; bunun yüzde 4 kadarını da devlet hizmetindeki, o zaman ‘millet-i sadıka’ diye nitelenen Rum ve Ermenilerle daha az sayıdaki Arnavut ve Araplar oluşturmaktadır. Birinci Dünya Savaşı’na bu Müslüman kesimden mahrum girildiği gibi, yenilginin ardından millet-i sadıkacılardan kimsenin kalmadığını belirten Koloğlu, cephelerde Türk okuryazarlarının birçoğunun hayatlarını kaybetmeleri sonucunda, Mütareke dönemine (1918 sonu-1922) çok düşük bir düzeyde okuryazar yüzdesiyle girildiğini belirtmektedir. Bu oranı yüzde 4 sayanlar olduğu gibi yüzde 2 kabul edenler vardır.



Hasan Tahsin, Hukuk-u Beşer gazetesinin 25 Mart 1919 tarihli 120. sayısındaki “Matbuata Bilâ Kayd-u Şart Hürriyet Lazımdır” başlıklı yazısında, gazeteleri okuyanların, daha önce ancak yüzde 4’e eriştiklerini belirttiği “adalet yanlısı, hürriyetsever kimseler, bir orta sınıf” olduğunu söylemiştir.

Orhan Koloğlu’nun kitabındaki bilgilere göre Osmanlı’da okuma yazma bilenlerin oranının yüzde 50’lerde olmadığı görülmektedir.

Öte yandan aynı kitapta belirtildiği üzere, 1 Kasım 1928’deki Harf Devrimi öncesi okuryazar oranı ise yüzde 11’dir (1927’de).



BU TOPRAKLARDA MUSTAFA KEMAL ATATÜRK SEVGİSİ BİTMEYECEK

Cumhuriyetimizin kurucusu, ezilen ulusların emperyalizme karşı mücadelesinin umut ışığı Gazi Mustafa Kemal Atatürk ölümünün 81. yılında dört bir yanda saygı, sevgi, özlem ve şükranla anıldı. Bu topraklarda Mustafa Kemal sevgisinin bitmeyeceği, ilkelerinin ve bıraktığı devrimci mirasın bağımsızlık mücadelesine yol göstereceği bir kez daha görüldü.

Öte yandan İstanbul’da Büyükşehir Belediyesi’nin 12 yıldır yayınladığı “İstanbul Bülteni” dergisinin kapağında Atatürk’e ilk kez yer verildiğini de belirtmeden geçmeyelim. Şehrin meydanlarının, üst geçitlerinin, toplu taşıma araçlarının, panolarının vb. ardından dergisinde de Atatürk’ü görmek büyük mutluluk.



EMEKÇİLER HAK MÜCADELESİNİ SÜRDÜRÜYOR

Tazminat hakları için direnen Real, Uyum/Makro ve Uzel Makina işçileri de 10 Kasım günü eylemlerini sürdürdüler. Nakliyat-İş’in destek verdiği eylemlerde işçiler, üzerinde Mustafa Kemal Atatürk’ün resimlerinin bulunduğu ve “Bağımsızlık Benim Karakterimdir”, “Kurtuluş Savaşımızın Önderi, Cumhuriyetin kurucusu Mustafa Kemal’i Ölümünün 81. Yılında Saygıyla Anıyoruz” yazan dövizleri taşıdılar.

Koop-İş Sendikası’na üye oldukları için işten çıkarılan Koton çalışanları da mücadelelerini sürdürüyor. Firmanın Bakırköy’deki mağazasının önünde eylem yapan işçiler, ağır çalışma koşulları altında çalıştıklarını ve hakları için sendikaya üye olduklarını belirterek işe iadelerini istediler.

Tüvtürk Muğla Araç Muayene İstasyonu’nda sendikalı oldukları için işten atılan işçiler 454 gündür işe geri dönmek için eylemlerine devam ediyorlar. Kütahya Tüvtürk’de de direniş 39. Gününde kararlılıkla devam ediyor.



FİLİSTİN HALKININ ‘ABU AMMAR’INI SAYGIYLA ANIYORUZ

Filistin’in efsane lideri, Filistin Kurtuluş Örgütü lideri ve Filistin’in ilk devlet başkanı Yaser Arafat bundan tam 15 yıl önce, 11 Kasım 2004’de, hayatını kaybetmişti. Yaşamını Filistin’in özgürlüğü davasına adayan, emperyalist ve siyonistlere karşı mücadelenin simge ismi olan Yaser Arafat’ı saygıyla anıyoruz…

Şenol Çarık

Odatv.com

 

 

YORUMLAR

  • 0 Yorum