Bir kamu iktisadi teşebbüsünün üst düzey evli yöneticisi ile aynı şirkette çalışan astı genç bir kadının sokakta el ele yürürken çekilen videosu geçen hafta Çin'de sosyal medyada en fazla konuşulan konulardan biri oldu ve yolsuzluklarla ilgili tartışmaları da gündeme getirdi.

Olayın erkek kahramanı devlete ait Çin Ulusal Petrol Şirketi'nin yan kuruluşlarından biri olan Huanqiu Taahhütlük ve Mühendislik'in CEO'su ve şirketin parti sekreteri Hu Jiyong (胡继勇). Hu 50'li yaşlarda ve evli. Dong Sijin (董思瑾) ise 20'li yaşlarda aynı şirkettin bir çalışanı.

Hikâye, Hu ve Dong'un Sichuan eyaletindeki Chengdu şehrinde Douyin Caddesi (抖音街) namıyla anılan işlek bir merkezinde el ele yürürken çekilen videolarının TikTok'un Çin'de kullanılan versiyonu olan Douyin'de paylaşılmasıyla başladı. Söz konusu caddenin Douyin Caddesi olarak anılmasının sebebi burada hemen her zaman şık insanların boy göstermesi ve meraklıların bunları kaydedip sosyal medyada paylaşması. Gerçi cadde boyunca izinsiz fotoğraf ve video çekilmemesi yolunda uyarılar bulunuyor ama pek dikkate alan yok.

Pembe bir tişört giymiş olan Hu ve yine pembe elbiseli gösterişli Dong'un kimlikleri video Douyin'de yayınlandıktan kısa bir süre sonra ifşa edildi. Astı bir genç kadınla el ele yürüyen evli bir genel müdür hele ki bir devlet şirketinin yöneticisi olunca mevzuu kısa sürede dallanıp budaklandı.

Dong, Hu'nun genel müdür olduğu şirkete girdikten sonra kısa bir süre içinde hızla yükselmişti. Kişisel sosyal medya hesaplarına bakılırsa şaşalı bir hayatı vardı. Lüks mekanlarda vakit geçiriyor, sık sık lüks ve pahallı ürünler satın alıyordu. Videoda elinde taşıdığı yaklaşık 40 bin RMB (5600 dolar) değerinde bir Dior çantaydı…Kısacası onun konumundaki bir devlet şirketi çalışanın geliriyle orantılı olmayan bir hayat yaşıyordu.

Hu ve Dong çalıştıkları şirkette bir toplantıda

Tabii bu durumda gözler değirmenin suyu nereden geliyor diye Hu'ya çevrildi. Üst düzey yönetici olmasına rağmen bu lüks hayat tarzı Hu'nun normal geliriyle de sağlanamayacak düzeydeydi. Hu "işini bilen" bir memur olmalıydı ki bu hayat tarzını devam ettirebilsin…

Çin Petrol hemen olaya müdahale etti. Videonun yayınlanmasının üzerinden 24 saat geçmeden Hu'nun görevlerinden alındığı ve disiplin soruşturmasının başlandığı açıklandı. Olay o kadar popülerleşmişti ki "Hu Jiyong Çin Ulusal Petrol Şirketi'nden kovuldu (中石油胡继勇被免职) hastagı Çin'in Twitter'ı Weibo'da kısa sürede 2.4 milyar kez görüntülenmeye ulaştı. Yüz binden fazla yorum yapıldı. Bu arada Dong'un da görevden alındığı açıklandı.

Konu iştah kabartıcıydı, herkes bir yerlerinden tutup kullanıyordu. Örneğin Dong'un giydiği pembe elbise "metres elbisesi (小三裙)" namıyla birden meşhur oldu. 648 RMB'ye (yaklaşık 90 dolar) satılan elbisenin üreticisinin başına sosyal medya kuşu kondu! Birkaç gün içinde elbisenin online platformlardaki satışları 4 bini aştı. Tabii hemen daha ucuz taklitleri de çıktı.

 Dong'un giydiği elbise ve taklitleri online alışveriş sitelerinde…

İnsan böyle bir vesileyle sosyal medyada bir kere dile düşmeye görsün, bütün geçmişi didik ediliyor.

Dong bir dizi estetik müdahaleden sonra bugünkü gösterişli haline kavuşmuştu. Eski fotoğrafları yenileriyle yan yana bolca paylaşıldı.

Dong'un estetik müdahaleler öncesinde ve sonrasındaki hâli 

Ayrıca görünen o ki sosyal medya hesaplarında şaşalı hayatını ve kendini teşhir etmekten hoşlanıyordu. Bu olayın ardından bütün hesaplarını kapattı ancak geçmişteki paylaşımlarının ortaya saçılmasını engelleyemedi bu durum.   

 Dong Sijin'in sosyal medya hesaplarında şaşalı hayatını ve kendini teşhir etmekten hoşlandığı anlaşılıyor. 

Makaraya sarılan sadece Dong değildi, Çin Petrol de nasibini aldı. Şirketin ambleminin çiftin giydiği pembe elbise desenlerine büründürülmüş versiyonu sosyal medyada boy gösterdi.

Bütün bunlar bir anlamda işin ciddi boyutunun ikinci planda kalmasına da yol açmıyor değil. Meselenin özünde yolsuzluk hatta sistematik bir yolsuzluk söz konusu.  

Pekin Haberleri (新京报) gazetesinde bu noktaya dikkat çeken bir yazı yayımlandı.[1] "Olay her ne kadar ‘sokak fotoğrafı' gibi görünüşte eğlenceli bir şekilde teşhir edilmiş olsa da, esası devlete ait işletme kadrolarının çalışma biçimleriyle ilgili ciddi bir meseledir" denilen yazıda kamuoyunun, işin magazin boyutundan ziyade yönetmelik ve disiplin ihlali olup olmadığına, arkasında başka yolsuzluk sorunları bulunup bulunmadığına ve gelecekte bununla nasıl başa çıkılacağına vb. daha fazla dikkat etmesinin yerinde olacağı vurgulanıyor.

Bakalım böyle mi olacak?

Olayın kahramanlarının çalıştığı Çin Petrol'ün gerçek amblemi (solda) ve olaya gönderme yapan sosyal medya versiyonu (sağda) 

[1] 舆论反腐不能沦为网暴羞辱 (Kamuoyu yolsuzlukla mücadelesi siber zorbalık ve aşağılamaya indirgenemez), 新京报 (Pekin Haberleri), 8 Haziran 2023