Kahramanmaraş merkezli ikiz depremin enkazı kaldırılmadan 21 Şubat akşamı iki yeni depremle sarsıldık. At izi, it izine karışmaya başladı. Artçı mı? Yeni deprem mi? Uzmanlar arasında fikir birliği yok.

Bizim insanımız ekrana çıkmaya pek meraklı. Pandemi sırasında televizyonlarda doktordan geçilmiyordu. Anestezistinden psikiyatristine tüm doktorlar bir anda Covid uzmanı kesildi. Suriye ve Yunanistan’la yaşanan krizler sırasında ekranlarda haritaların önünde elleri ıstakalı güvenlik uzmanlarını gördük. Uzun uzun savaş senaryoları pompaladılar. Şimdi de sıra yer bilimcilerinde. Her gece kanal kanal dolaşıyorlar. Birinin dediğini diğeri yalanlıyor. Artık 250 sene bu bölgede deprem olmaz, fay hattının stresini boşalttığını söylediler, iki hafta geçmeden aynı yerde iki büyük deprem daha yaşadık.

Enkaz altında kalanlar

6 Şubat’tan bu yana en çok duyduğumuz kelimelerden biri de “enkaz” oldu. Enkazın altında kalmak, enkaza girmek, enkazdan çıkmak, enkazı kaldırmak. Enkaz, enkaz, enkaz. Depremde hayatını kaybedenler hakkında iyi kötü bazı rakamlar açıklanıyor. Ama enkaz altında kalıp da kendi imkanlarıyla çıkan, yakınları veya komşularınca kurtarılan kaç kişi, hiç bilinmiyor. Bir de enkaz altından hiç çıkamayacaklar var. Daha fazla para kazanmak hırsıyla çürük bina yapan müteahhitler, bu yapılara denetimsiz ruhsat verenler, kendilerine üç beş metre alan açmak amacıyla kolonları kesenler, her seçim öncesinde imar barışı için el kaldıranlar, dışarda olsalar da hayatları boyunca enkaz altında yaşayacaklar. Bunlara bir de büyük bir afet için ciddi bir hazırlığı bulunmadığı, uzman ve yeterli sayıda personele sahip olmadığı anlaşılan, başkanıyla depremin 11.günü tanışabildiğimiz AFAD’ı da ekleyebilirsiniz.

Diplomasi hareketlendi

Deprem diplomasiye de hareketlilik getirdi. 15 Temmuz hain darbe teşebbüsünden sonra hükümet aylarca geçmiş olsun diye kimsenin ziyarete gelmediğinden şikayet etmişti. Bu kere bakanlar, başbakanlar, uluslararası kuruluşların üst düzey yetkilileri depremin sıcak günlerinden itibaren art arda Türkiye’ye akın ediyorlar. Protokolcüler gelen gidenlerle baş etmekte güçlük çekiyor. Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias, İsrail Dışişleri Bakanı Eli Kohen ve Ermenistan Dışişleri Bakanı Arorat Mizyoyan ilk gelenler arasındaydılar. Onları Kosta Rika, Azerbayçan, Libya, Ürdün, Bosna Hersek, Özbekistan, Lübnan, Makedonya, Almanya dışişleri bakanları, Pakistan ve Gürcistan başbakanları, Avrupa Birliği’nin Komşuluk ve Genişlemeden sorumlu Komiseri, NATO, İKÖ ve AGİT genel sekreterleri izledi.

'İş başka, dostluk başka' ziyareti

Tabii ki en fazla dikkat çeken dört yıl sonra ilk kez Türkiye’ye ayak basan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın ziyareti oldu. Kendi ifadesiyle Başkan Biden’ın talimatıyla gelmiş. Blinken’ın programına bakılınca, Türkiye’nin, daha önce planlanan , Münih Güvenlik Konferansı, Ukrayna ve Yunanistan’ı kapsayan Avrupa turunda son anda araya sıkıştırılmışa benziyor. Oysa 1999 yılındaki Marmara depremi ertesinde Başkan Clinton deprem bölgesini ziyaret etmiş ve Erkan bebeğe burnunu kaptırmıştı. Blinken o tarihte bir dışişleri görevlisi olarak Clinton’a eşlik eden ekipte de yer almış.

Depremin hemen ertesinde Başkan Biden’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı telefonla araması, ABD’nin süratle depremzedelerin yardımına koşması, İncirlik'in devreye sokularak Amerikan helikopterlerinin bölgeye yardım ulaştırmaya başlaması ve her seviyede ABD yetkililerince yapılan dayanışma açıklamaları, Blinken ziyaretinin Türk-Amerikan ilişkilerinde yeni bir sayfa açması beklentilerine yol açmıştı. Ne yazık ki ziyaret hakkında kamuya açıklanan bilgilerden böyle bir sonuç çıkarmak mümkün olmuyor. Gerek Blinken ve Çavuşoğlu’nun ortak basın toplantısındaki açıklamalardan, gerek Blinken’ın NTV’den Deniz Kilislioğlu’na verdiği mülakattan, ABD’nin terör örgütlerine verdiği destek, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyelikleri, ve F-35 gibi ihtilaflı konulardaki görüş ayrılıklarının aynen devam ettiği görülüyor. Blinken yönetimin Kongre nezdinde desteklediğini söylediği F-16 modernizasyonu projesi için bile bir tarih telaffuz edemedi. Anlaşılan Türkiye’ye iş başka dostluk başka hesabıyla gelmiş.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, Türkiye’ye üç ay içerisinde 1 milyar dolar yardımda bulunulması çağrısında bulundu. Bu hedefin tutturulması gidişata bakılırsa biraz zor görünüyor.

Avrupa Birliği ülkelerinin hemen hemen hepsi Türkiye’ye yardım için ekipler gönderdiler.18 AB ülkesi ayrıca ayni yardımda bulundu. AB içerisinde de İtalya ve İspanya’nın başı çektiği görülüyor. Sahra hastaneleri kuran İtalya ve Fransa’nın sağlık ekipleri hala Türkiye’de. AB ayrıca Türkiye için bir bağışçılar konferansı hazırlıkları içerisinde.16 Mart’ta Brüksel’de düzenlenmesi planlanan konferans için temasları da dönem başkanı sıfatıyla tarihin cilvesine bakın ki NATO’ya girişine onay vermediğimiz İsveç yürütüyor.

Dışişleri’nin şehitleri

Deprem sırasında Dışişleri Bakanlığı da iki kayıp verdi. ”Monşer”ler uzun bir süredir sadece Londra, Paris, Viyana’da değil, Diyarbakır, Hatay, Gaziantep, Edirne gibi Anadolu’nun dört bir yanında görev yapıyor. Hiçbiri de, ”Hariciyecinin buralarda ne işi var?” demiyor.

Hatay’dan önce Gökhan Aytaç'ın ölüm haberi geldi. Genç meslektaşımız büyükelçi Devrim Öztürk ise Rönesans sitesinin enkazında hala kayıp.

Dışişleri camiası iki şehidinin anılarının yaşatılmasını bekliyor.
 

Hasan Göğüş

[email protected]