Erkek Ortadan Kaybolduğunda Bu Dişi Balık Cinsiyet Değiştiriyor

Bu araştırma ekibi, sosyal stres faktörlerinin, Florida kıyılarında yaşayan küçük, mercan seven bir balık olan mavi başlı lapinadaki bu hormonal değişim zincirini tetiklemede etkin bir rol oynayabileceğini bulduklarını belirtti.

Ayrıca, bu balıkların cinsiyetlerini değiştirecekleri zaman beyinleri yerine eşeysel bezleri ile düşündükleri de gözlemlendi.

Kadın Gibi Hissetmiyorum Dostum!

Her mavi başlı lapina dişi doğar fakat geliştikçe baskın bir dişi, erkek balıklara benzer şekilde saldırganlaşma ve kur yapma davranışları gösterir. Zamanı geldiğinde dişi, 10-20 günlük bir süreç sonunda erkeğe dönüşür.

Yapılan son araştırmada, bilim insanları baskın erkeği resiflerdeki gruplardan çıkardıklarında, kalan dişilerin yoğun stres ve karmaşa içerisinde kaldığı görüldü. Erkeğin yokluğu, kalan dişilerden birini değişip onun yerini almak için tetikledi.

Geçişi tamamlamak için dişiler, östrojen sentezinden sorumlu gen olan aromataz üretimini tamamen durdurdular. (Östrojen sentetaz veya östrojen sentaz olarak da adlandırılan aromataz, östrojenlerin biyosentezinde önemli bir adımdan sorumlu bir enzimdir. )

Ancak Yeni Zelanda ‘daki Otago Üniversitesi ‘nde araştırma görevlisi olan EricaToddiçin en şaşırtıcı bulgulardan biri, dönüşümün tamamlanabilmesi için eşey bezlerinin (beyin yerine) sisteme tam olarak bağlanması gerekliliğiydi.

Bilim insanları, hayvanların beynindeki genetik bir değişikliği ölçtüler ancak Toddbu değişimianaliz etmenin zor olduğunu söyledi. Bunun yerine, cinsiyet değiştiren dişilerdeki ana fark, baskınlığa ve saldırganlığa neden olan izotosin seviyesindeki artıştan dolayıydı.

Todd, aromataz için tetikleyicinin ne olduğunun bilinmediğini söyledi fakat stresin bu konuda bir rol oynayabileceğinden şüpheleniyor.

Sebep ne olursa olsun, genin ani şekilde kapanması yeni liderin, erkeğin kaybolduğu dakikalardagrup içerisinde hızlı bir biçimde baskınlık kurmasını sağladı. Dört gün içinde testisler oluşmaya başladı ve altı günde olgunlaştı – yumurtalıkların yerini tamamen aldı.

İşaretler Stresi Gösteriyor

Nil tilapisi ve Japon medakası gibi cinsiyet değiştiren diğer türlerle yapılan önceki çalışmalarda, artan sıcaklıklar bazen cinsiyet geçişini tetikleyen stres yanıtına neden olur. Todd, bunun mavi başlı lapinada da olabileceğinden şüpheleniyor, ancak stresin ana nedeni sıcaklık yerine sosyal faktörler gibi gözüküyor.

Bu çalışma için araştırmacılar stresin yaygın bir göstergesi olan kortizol seviyelerini ölçmediler. Fakat Todd bunu çalışmayı genişletmek için bir yol olarak görüyor.

Ekip ayrıca, özellikle hayvanlar çok hızlı cinsiyet geçişi yaptığından beri hormonal değişiklikleri daha iyi izlemek için balıkların beyinlerine daha fazla odaklanan araştırmalar yapmak istiyor.

Todd, “Baskın bir erkeğin kaybının, bir dişide cinsiyet değişikliğini başlattığını bilmemize rağmen, bu görsel ipucunun beyinde nasıl yorumlandığını hala anlamadık” dedi. Yani, hâlâ bu sosyal sinyallerin en dramatik değişime uğrayan gonadlara nasıl iletildiğini tam olarak bilmiyorlar. (Gonad hayvanlarda üreme hücreleri olan gametleri oluşturan organlardır.)

Bu makale, Science dergisinde yayınlandı.

Bunlar da ilginizi çekebilir:

• Köpekbalıkları Gerçekleri, Köpek Balıkları Hakkında Detaylı Bilgiler
• Gözleri olmayan, iğne dişli nadir bulunan bu balık, korku filmi Alien’ den gelmiş gibi
• Bir Balık Benchmark’ın Öz-Farkındalık Testini Geçti

Çeviri: Kaan Berke TÜRKER