Güneş'i karartma projesi başladı

Washington Post’un haberine göre şirketin CEO’su ve kurucusu Luke Iseman , geçen yıl Meksika’nın Baja California kentine kükürt dioksitle doldurulmuş 1,8 metrelik helyum balonları fırlatmıştı. Amaç, balonların yüksek irtifalarda Güneş’in ısı ışınlarını uzaya geri yansıtan kükürt dioksit partiküllerini serbest bırakmasını sağlamaktı; bu, genellikle güneş jeomühendisliği olarak adlandırılan bir süreçti.

MIT Technology Review’a göre, ilk kez bir şirketin tartışmalara konu olan böyle bir projeyi denediğini belirtti.

Make Sunsets, önceki jeomühendislik çabalarına yönelik çok sayıda eleştiri ve kargaşaya rağmen ilerliyor. Birincisi, eleştirmenlerin hemen işaret ettiği gibi, fikrin işe yarayıp yaramayacağını veya istenmeyen sonuçlara yol açıp açmayacağını bile bilmiyoruz. Ayrıca nelere mal olacağı da bilinmiyor.

Birçok eleştirmenine rağmen, jeomühendislik fikri son zamanlarda önemli bir ivme kazanmıştı. 2021’de Ulusal Bilimler Akademileri, ABD’nin büyüyen iklim krizi karşısında “temkinli ilerlemesi” tavsiyesinde bulundu.

Bu haftanın başlarında, BM destekli bilim adamlarından oluşan bir ekip, ozona zarar veren kimyasalları düzenleyen ve Montreal Protokolü adı verilen dönüm noktası niteliğindeki 1989 anlaşmasındaki ilerlemeyi ayrıntılandıran bir rapor yayınladı.

Kısacası, bilim adamlarının ezici çoğunluğu, Güneş’in sıcak ışınlarını saptırmak için atmosfere bol miktarda kükürt dioksit göndermeye başlamadan önce daha fazla araştırma yapılması gerektiği konusunda hemfikir.

Korkmamız için birçok neden var. Örneğin, güneş jeomühendisliği çabalarının dünyanın tüm bölgelerini etkileyebilecek olması, jeopolitik sınırların tamamen göz ardı edilmesine imkan vermektedir.

“Bunun doğru olup olmadığını, yapıldıysa ne kadarının nerede, hangi koruma altında ve kiminle yapıldığını kim bilebilir?” UCLA çevre hukuku profesörü Edward Parson, Washington Post’a “Bunlar açıklanamayan sorular” dedi.

Başka bir deyişle, güneş jeomühendisliğinin etkileri daha iyi anlaşıldıktan sonra uluslararası bir fikir birliğine varmak daha doğru olabilir.

Ancak fikrin en son Montreal Protokolü raporuna dahil edilmesi göz önüne alındığında, ilk adımı atabiliriz. (Montreal Protokolü, tarihte ilk defa, o dönem henüz kesinlik kazanmamış olan bilimsel sonuçlar ışığında, ozon tabakasını incelten insan kaynaklı maddelerin çok taraflı bir anlaşma temelinde kısıtlanmasını öngörmüştür. Ozon tabakası için uygulanan bu model, iklim değişikliği rejimine bir nevi emsal teşkil etmiştir.)

Güneş jeomühendisliği gibi iklim müdahalesi fikrinin savunucuları, dünyanın bir iklim felaketine doğru hızla ilerlediğini ve boş yere oturmamamız gerektiğini savunuyorlar.

Montreal Protokolü’ndeki bir grafik, küresel yüzey sıcaklıklarının önemli ölçüde artabileceğini göstermektedir. Grafiğe göre, stratosfere aerosol salmak bu artışı önemli ölçüde azaltabilir. (Aerosol, bir katının veya bir sıvının gaz ortamı içerisinde dağılmasıdır. Duman, sis ve spreyler örnek olarak gösterilebilir.)

Bu arada Iseman, bu ayın sonlarında Meksika’dan daha fazla balon salmayı planladığını söyledi.

Iseman’ın gazeteye verdiği demeçte, önümüzdeki 20 yılı “mümkün olduğunca bu işi güvenli bir şekilde yaparak” geçirmeyi planladığını söyledi. Ve işin garip tarafı, teknik olarak hiçbir kuralı çiğnemiyor. Çünkü, “Özel şirketin jeomühendislik ile uğraşmasını engelleyen hiçbir yasa veya anlaşma yok.”

Güneşi karartmanın olası sonuçları ne olur?

Güneşi karartma, doğada küresel ısınmaya zıt hareket eden kuvvetler üreten bir olgudur. Güneşi karartma, dünya atmosferine ulaşan güneş ışınlarının miktarını azaltır ve dünya çapında sıcaklık düşüşüne neden olur. Ek olarak, güneşi karartma, biyosferdeki hidrolojik döngülere müdahale eder ve buharlaşma oranını azaltır. Güneşi karartma, fitokimyasal duman(bitki kimyasalları), solunum sorunları ve asit yağmuru gibi çeşitli çevre sorunlarına da yol açar.

Bu firma iklimi kontrol etmek için çalışıyor. Peki sizce bunu yapmalarına izin verilmeli mi?

İlgili makale: Güneşi karartarak küresel ısınmayı önleme planı!