Skandalın açığa çıkmasından hemen sonra hazırlanan raporun bir bölümü kamuoyuna yansıdı. Ancak bütününde bugüne ışık tutan önemli saptamalar, savunmalar, sorular var. 50 bin doların üzerindeki işlemlerin inceleme gerektirmesine rağmen harekete herkes açısından geçilmemesi, Erzan’ın söz konusu şubede tam 11 yıl tutulması, banka yöneticilerinin baskı yaptığı iddiası...

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK), Denizbank Şube Müdürü Seçil Erzan’ın bir numaralı sanık olduğu “yüksek karlı gizli fon” davasında, yeni bir rapor hazırlayacak.

BDDK, bu kararı, nedense dava açıldığında değil, duruşmalar başladıktan, dosyaya çok sayıda bilirkişi raporu girdikten sonra verdi.

Oysa ikisi tutuklu 7 sanığın yargılandığı davanın açılmasıyla birlikte yüzlerce telefon konuşması, yüzlerce mesajlaşma dosyaya zaten girmiş ve her bir telefon konuşmasıyla ilgili bilirkişi raporları talep edilmişti.

Şimdi, Seçil Erzan’ın kurtarılan telefonundaki yazışmalar dahil, sanıkların telefonlarından çıkan yazışmalar ve arama kayıtları BDDK tarafından diğer kanıtlarla ve ilk raporla birlikte değerlendirilecek.

Muhtemel ki Denizbank’tan yeniden savunma istenecek. Bu soruşturmanın sonucunda verilecek karar, Denizbank açısından ayrıca önem taşıyor. Bankayı da Seçil Erzan Fonu konusunda bağlayacak bir görüş çıkması durumunda, alacağı olanlara adres olarak banka gösterilebilir.

BDDK, ilk raporunda bankayı doğrudan sorumlu tutmadı ancak olanı biteni anlamak açısından bu rapor önemli bilgiler içeriyor. Skandalın açığa çıkmasından hemen sonra hazırlanan raporun bir bölümü kamuoyuna yansıdı. Ancak bütününde bugüne ışık tutan önemli saptamalar, savunmalar, sorular var. 50 bin doların üzerindeki işlemlerin inceleme gerektirmesine rağmen harekete herkes açısından geçilmemesi, Erzan’ın söz konusu şubede tam 11 yıl tutulması, banka yöneticilerinin baskı yaptığı iddiası… İlk raporun detaylarını şöyle aktarabiliriz:

Seçil Erzan-Fatih Terim

BDDK, skandalın açığa çıkmasının ardından Terör ve Örgütlü Suçlar Bürosu’na bir yazı göndererek, Seçil Erzan dosyasında yer alan şüpheli ve müşteki beyanlarını talep etti. O tarihte neden daha geniş çaplı bir inceleme yapılmadığı belirsiz. Rapor, 16 Haziran 2023 tarihli. Olayların açığa çıkmasından kısa süre sonra hazırlanmış.

BDDK’nın yaptığı araştırma, Seçil Erzan’ın, bankacılık zimmet suçunu işleyip işlemediğine odaklanmış ve raporun sonuç bölümünde sadece Seçil Erzan’ın imza yetkisinin kaldırılması kararının verildiği belirtiliyor.

Savcılık yazısı

Savcılıktan BDDK’ya gelen talep yazısında, olayla ilgili suç duyurusunda bulunanlar, futbolcular Selçuk İnan, Emrah Çolak, Emre Çolak ve Mert Çetin olarak sıralandı.

Şikâyet edilenlerin ise Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş, Mehmet Aydoğdu ve Seçil Erzan adlı banka çalışanları olduğu vurgulandı. Bu üç ismin bir fon kurdukları, kişilerden para aldıkları, gerçekte böyle bir fon olmadığı iddia edildi.

“İyi niyetli müşterilerin işlemleri bankayı bağlar”

BDDK’nın ilgili dairesinin yazısında, “Zimmet suçunun oluşabilmesi için bankanın koruma ve gözetim yükümlülüğü olan para, para yerine geçen evrak veya senetler ile diğer malların zimmete geçirilmesi gerektiği… Malın zilyetliğinin kişisel güven nedeni ile yapılmış olması halinde, zimmet suçunun oluşmayacağı değerlendirilmektedir… Bu şekilde bankacılık zimmeti oluşmaz. … Banka şube müdürünün yetkileri iç ilişkide sınırlandırılmış olsa bile bu yetkinin aşılması halinde iyi niyetli müşteriler ile yapılan işlemler bankayı bağlayacaktır… Bu nedenle banka şube müdürünün sahip olduğu temsil yetkisi kapsamının da değerlendirilmesi gerekmekte olup…” ifadeleri kullanıldı. Rapordaki tespitler önemli:

Teftiş ve sorgulama yapılmadı

• “Banka şube müdürünün banka üst düzey yöneticileri tarafından oluşturulan yüksek getirili fon olduğundan bahisle söz konusu fona yatırmak amacıyla müştekilerden para topladığına,
• - Banka şube müdürünce para toplama işleminin bir kısmının şube içerisinde gerçekleşmiş olduğuna,
• - Toplanan paraların karşılığında bir kısım müştekilere banka görevlilerinin ıslak imzaları ile bankanın kaşesini ihtiva eden belgelerin verildiğine,
• - Gerek banka içi gerek banka dışı para tesliminin bankaya ve banka şube müdürünün yetkili kişi olmasına dayanılarak yapıldığına yönelik ifadelerin bulunduğuna,
• - Şüpheli şube müdürünün… evrakları bankada sistemde düzenlediği, bankadan çekilen yüksek meblağlara ilişkin gereken teftiş ve sorgulamaların yapılmadığı, bankanın durumdan haberdar olduğu yönünde beyanlarının bulunduğu,”

5 yıl kuralı Erzan’a uygulanmadı

Raporda, Denizbank’ın müfettişlerin sorularına verdiği yanıtlar da var. Sorular ve yanıtları ilginç. Bankanın yanıtları şöyle:

Soru: Seçil Erzan’ın 2011 yılında Florya Şubesi’ne müdür olarak atandığı, bu görevi 11 yıl sürdürdüğü anlaşılmıştır. Şube müdürünün anılan sürelerde aynı yerde ve görevde kalması olağan mıdır? Böyle başka personel mevcut mudur?

Yanıt:

- Şube yöneticilerinin fon yönetme, aracılık etme, fon pazarlama görev ve sorumluluğu bulunmamaktadır. Müşteri tespit etme, yönlendirme ve koordine etme görevleri bulunmaktadır.

-Bankamız düzenlemelerinde şube müdürü ve operasyon yöneticilerinin birlikte aynı şubede 5 yıldan uzun süre birlikte çalışılmaması kuralı getirilmiş olup, bu kurala uyulmaktadır. Bu kural uygulamasında operasyon merkezi hale getirilmiş ve şubelerdeki işlemlerin online ve gerçek zamanlı denetim ve kontrolü sağlanmıştır… Buna ilave olarak şube yöneticilerinin 5. yılın sonunda rotasyona tabi tutulması uygulaması da mevcuttur. Şube yöneticisinin bulunduğu piyasayı tanıması, ihtisas şubelerindeki know-how’un kaybolmaması ve rotasyon için bir şube imkanı o an için bulunmayan ve piyasalarında önemli tecrübeye sahip başarılı şube yöneticilerinin rotasyonu 5 yıldan uzun sürebilmektedir. Bu durumda… ilgili şube operasyon yönetmeni mutlaka değiştirilmektedir. Şube müdürlerimizin aynı şubede çalışma süresi ortalaması 3 yıldır.

- 5 yılı geçmiş ve rotasyona tabi tutulmamış müdür sayımız 664 şubede, 6’sı İstanbul olmak üzere 26’dır.

- Seçil Erzan açısından da durum farklılık göstermemektedir. Florya şubede bu sürede üç operasyon yönetmeni değişikliği olmuştur. Şube bu dönemde 5 kez olağan teftiş, 6 kez olağan iç kontrol incelemesinden geçmiştir.

- Soruşturmaya konu işlemlerin büyük bölümünün son bir yıl içinde gerçekleştiğini göstermektedir.

- Seçil Erzan 1 Haziran 2022’den itibaren Levent Büyükdere Şubesi’nde müdür olarak çalışıyor olması, tayinin eylemlere doğrudan etkisinin bulunmadığını göstermektedir.

- İç denetimlerde hiçbir usulsüzlüğe rastlanmadığı, şube çalışanlarının tanık olmadığı, Seçil Erzan’ın 2012-2020 yılları arasında denetim puanının ise olumlu değil, “kabul edilebilir” sınırda olmasına rağmen şubede tutulduğu...

Soru: Yüksek tutarlı nakit çekiliş hareketleri gerçekleştiğinde bankanız sisteminde nasıl bir uyarı ortaya çıkmaktadır. Seçil Erzan’a teslim edilen paranın kaynağını oluşturan nakit çekişleri bağlamında söz konusu uyarı ve prosedürler nasıl işlemiştir?

- İlgili şubemizin bankamızın diğer ilgili birimleriyle yürüyen sürece söz konusu bölüm tarafından yanıt verilecektir. İddia sahiplerinden Bülent Çeviker’in KKM’sinin vadesine bir gün kala bozulup, parayı nakit çekme isteğinin iletilmesi üzerine müşteriyle yüz yüze temasa geçilmiş, kendisi bir yatırım fırsatı bulduğu için parasını çektiğini ifade etmiştir. Bununla yetinilmemiş, Yatırım Danışmanı müşteriden randevu alıp evinde ziyaret etmiş, kendisine sosyal mühendislik veya benzeri dış dolandırıcılık girişiminde bulunulup bulunulmadığı yönünde sorular sorularak, müşterinin kendi rızası ile parayı çekip çekmediği araştırılmıştır. Müşteri, ev alacağını beyan etmiştir. Diğer müşteriler, bizzat şubeye gelerek paralarını nakit olarak çekmek istediklerini bildirmişlerdir. Mevduatın çekilmesi engellenemeyeceğinden ödemeler yapılmıştır.

Denizbank’ta Fatih Terim faktörü nedeniyle şüphe oluşmamış

- Nur Erkasap ve Volkan Bahçekapılı tarafından yapılan nakit çekimleri ve para yatırma işlemleri bu kişilerin geliri ile orantılı olmamakla birlikte, bu kişilerin Fatih Terim ile olan ilişkileri ve akrabalıkları bilindiği için yapılan işlemlerle ilgili şüphe oluşmamıştır.

BDDK’nın bu yanıtlardan sonra yaptığı tespitler de şöyle:

- 7 Nisan 2023’te, İnci Çeviker adlı şahsın, genel müdürlüğe gelerek, bir dilekçe ile Levent Büyükdere Caddesi Şubesi Müdiresi Seçil Erzan’ı şikâyet etmiştir. Çeviker, Erzan’ın eskiye dayanan dostlukları bulunmakta, Erzan, yeni kurulan ve 24 gün vade yapısında, USD bazında yüzde 30 kar vaat eden bir fona davet etmiştir. Çeviker, bankadan nakden çektiği yüksek miktarlı parayı Erzan’ın yönlendirdiği kişiye tevdi etmiş ve bir evrak almıştır. Paranın tevdi edildiği günden geri ödemenin yapılacağı belirtilen güne kadar bekleyen şikayetçi parasını alamamıştır. İlk şikâyetten sonra daha fazla müştekinin bankaya ulaştığı, bir kısmının şifahen bir kısmının dilekçeler vasıtasıyla şikâyet ilettiği anlaşılmıştır. İlerleyen süreçte bazı müştekiler adli makamlara suç duyurusunda bulunmuş, bir kısmı ise bankaya ihtarname çekmiştir. Erzan tarafından Nisan ayının ilk haftasının fonun vadesi olarak lanse edilmesi sonucunda şikayetlerin bu zaman diliminde yoğunlaştığı müşahade olunmaktadır.

- 7 Nisan’dan bugüne, banka teftiş kurulu muhtelif raporlar düzenlemiştir.

- Erzan, 9 Nisan’da bankaya yazılı beyanda bulunmuş, “2011’de bir yakınımdan aldığım borç bakiyesinin hisse senedi işleminden zarar etmesi ile daha sonra bu zarar bakiyesini karşılayabilmek için aslında hiçbir getiriş olmayan bu sistemden yüksek getiri olduğunu belirterek, banka dışında kişilerden ödemeler alarak, bu ödemeleri yine aynı getiriyi söylediğim diğer kişilere ödeme yaptım. Bu nakit alışverişi tamamen banka dışında yapılmıştır. Sisteme giren paraların tamamı sistemdeki diğer kişilere ödenmiştir. Borçlanan tamamen bendim. Şahsi borç senedimi verdim hatta Bozcaada ve Çorlu’daki taşınmazlarımı bu kişiler lehine ipotek verdim. Sistemdeki bazı kişilere bu sistemin artık bir getirisi olmadığını söylememe rağmen bana inanmadılar. Sistemin devam etmesini talep ettiler ve bu yönde bana baskı yaptılar. Sistemdeki açık, yüksek getiri farkından kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak bir menfaat elde etmedim.”

“Banka yöneticileri yönlendirdi ve baskı yaptı”

- 8 Nisan 2023’te Banka’nın Avrupa 1. Bölge Müdürü Sermin Tekin, Erzan ile bağlantı kurmuş, ertesi gün Erzan, banka genel müdürlüğüne götürülmüştür. Burada banka yöneticileri, Erzan’ı, işlemlerin banka dışında yapıldığını söylemesi için yönlendirmişlerdir. Banka yöneticileri aynı süreçte olayın zimmet olmadığı minvalinde sözler söyleyip Erzan’a baskı yapmışlardır.

- Aynı günün akşamı Erzan, evinde bulunan ajandasını ve notlarını Sermin Tekin’e teslim etmiştir. Bu süreçte Tekin, Erzan’dan bir ses kaydı temin etmiştir.

-  9 Nisan 2023 ve 10 Nisan 2023’te banka genel müdürlüğünde Erzan para aldığı ve geri ödediği kişilerin bilgisini vermiştir. Erzan’ın ikametgahında ele geçirilen liste, bu bilgiler kullanılarak banka yöneticilerinin düzenlediği listedir.

“Yörük, paralardan kesinti yaptı”

- Erzan, Ali Yörük adlı şahıstan, fon adı altında para almamıştır. Yörük, zaman zaman tefeciler dahil başka kaynaklardan Erzan’a para getirmiş, bu paraları faizleri ile beraber fazlasıyla geri almıştır. Erzan, Yörük’e boş senet imzalamış hatta zorla ipotek vermiştir. Erzan’ın fon vaat ettiği kişilerden temin ettiği paraları alıp getiren Yörük, bu paralardan isteği doğrultusunda kesintiler yapmıştır. Erzan, 2021-2022’de Yörük’e çok miktarda para vermiştir.

Şube müdürü de imzaladı

- Fon vaat edilen kişilere el yazısıyla oluşturulmuş kağıt verilmiş, üzeri imzalanmıştır. Bu belgelerin bazılarında bankanın şube müdür yardımcısı Asiye Öztürk’ün de imzası mevcuttur. Erzan, gelişen süreçte Öztürk’ün şüphelendiğini, buna rağmen belgelere imza attığını, şubeye insanlar geldiğinde Öztürk’ün de olduğunu ancak kendisini ihbar etmediğini söylemiştir.

- Para getiren şahıslara yüksek getirili fondan bahsedilmiş, bu fonda Hakan Ateş, Fatih Terim gibi kişilerin yatırımcı oldukları, fonun 30-45 gün gibi vadelerle yüzde 20-30-40 gibi paralar kazandırdıkları beyan edilmiştir.

“Bankanın başından beri haberdar olması gerekir”

- Log kayıtları banka sistemine düşmektedir. Erzan tarafından verilen tüm evrak bankada sistemde düzenlenmiştir. Başından beri banka olaylardan haberdar, en azından haberdar olmaları gereklidir. Kamera kayıtları, yazıcılar banka hafızasında yer almaktadır. 12 yıl Florya Şubesi olmasına rağmen banka buna göz yummuştur. Hiçbir şeyden haberdar olmadıklarını söyleyerek kendilerini kurtarmaya çalışmışlardır.

“50 bin dolar üzeri teftişe tabi”

- 50 bin dolar ve üstü nakit döviz çekişleri teftişe tabidir. Bankanın bu durumu atlaması imkansızdır. Banka hiçbir zaman bu hususu sorgulamamıştır. Her efektif işlemde işlem açıklaması dekontun arkasına yazılmalıdır. Aksi halde kara para aklama hususları gündeme gelmektedir. Banka da bu durumu bilmektedir.

Olayların karakteristik özellikleri

- Erzan’ın müştekilerin büyük kısmı ile uzun yıllara dayanan tanışıklığı, dostluğunun bulunduğu, akrabalık ilişkisinin olduğu,

- Erzan’ın Galatasaray’a yakın kişilerle yakın temas kurduğu,

- Tevdiatların bir kısmı Erzan’ın şubedeki odasında gerçekleşmiştir. Bazı müştekilerin belge bile talep etmedikleri görülmüştür.

- Arda Turan, verdiği paraların dışında bankadan 33 milyon lira kredi çekerek Erzan’a vermiştir.

- Banka incelemesine göre, Ali Yörük ve Semih Kaya arasında parasal ilişki vardır.

(BDDK raporunda yer alan, 39 kişilik alacak-verecek tablosu)

Gökçer Tahincioğlu | Yüzleşme