Skandal! Suriye'de maaşları Türkiye ödüyor

Türkiye'de giderek derinleşen ekonomik kriz, vatandaşları zorluyor. Başta İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirler olmak üzere Türkiye genelinde 1 lira daha ucuz gıda ürünü bulabilmek için uzun kuyruklara girmiş vatandaşları hemen her gün görebilmek mümkün.



Kıtlık kuyrukları ülkemizin normal bir manzarası haline geldiği bu günlerde Türkiye'nin Suriye'de yaptığı harcamalar daha çok dikkat çekmeye başladı. Türkiye'nin güvenliği gereği Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) tarafından yapılan askeri harcamalardan bahsetmiyoruz.



Bu harcamalar şüphesiz gerekli ve de zaruri. Ancak terörden arındırılan, kurtarılan bölgelerin yönetilmesi, buralarda yaşamı normalleştirmenin de maddi külfeti çok büyük. Bu bölgelerdeki halkın ihtiyaçlarını karşılanması için görevlendirilen kişilere ödenen maaşlar dahi büyük yekün tutuyor. 

3 yıldır maaşlar bizden

24 Ağustos 2016'da başlatılan Fırat Kalkanı harekatıyla TSK tarafından kontrol altına alınan Suriye'nin kuzey bölgelerinde kamu hizmeti yapan tüm Suriyeli görevlilerin maaşları Türkiye tarafından ödeniyor.



Peki hiç merak ettiniz mi bu ödemelerin Türkiye'ye yükü ne kadar? Independent Türkçe'den Cihan Arpacık'ın haberine göre Cerablus ve Azez arasındaki bölgede hakim-savcı, polis, öğretmen, din görevlisi, doktor, şoför ve tekniker gibi görevlerde bulunan çok sayıda Suriyeli bulunuyor. En fazla maaşı uzman doktorlar alırken en düşük maaş ise Kur'an kursu hocalarına ödeniyor.



Uzman doktorların maaşı 3 bin 500 lirayken, Kur'an öğreticileri için belirlenen maaş 450 lira. Pratisyen hekimler 2 bin 500, ezcacılar bin 700 lira alıyor. Bekar yerel meclis başkanları bin 850 TL alırken, evlilere 2 bin TL ödeniyor.



İmamların maaşı 700 TL olarak belirlenirken müezzinlere uygun görülen ücret ise ise 500 TL. Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından eğitilen Suriyeli polislere ödenen para da yemek bedeli dahil 600 ila 800 TL arasında değişiyor. Kamu görevlilerinin maaşları PTT şubeleri kanalıyla ödeniyor. 

Maaş ödemelerinde aslan payı ÖSO'ya

Söz konusu haberde Türkiye'nin Suriye'de kontrol ettiği bölgelerdeki görevliler için toplam olarak ne kadar ödeme yaptığıyla ilgili herhangi bir veri yok. Ancak Özgür Suriye Ordusu'ndaki (ÖSO) asker sayısı ve diğer maaşlı görevliler hesaplandığında, bu bölgeleri kontrol etmenin Türkiye'ye yalnızca maaş olarak bile maddi yükünün çok büyük olduğu hemen anlaşılıyor.



Tam olarak sayısı açıklanmasa da geçen yıl asker sayısının 51 bini geçtiği bilinen ÖSO, Türkiye'nin maaş ödemelerinde aslan payını alıyor. 2018 yılının Ağustos ayında döviz kurları karşısında Türk lirasının değer kaybettiğinden şikayet eden Suriye'deki ÖSO askerleri Reuters haber ajansına, 800 TL maaş aldıklarını ifade ederek, maaşlarını TL olarak değil, Suriye poundu olarak almak istediklerini ifade etmişlerdi.



Bu sıralarda ortalama 1.000 TL maaş aldıklarını varsayarsak, Türkiye'nin 50 binden fazla sayıdaki ÖSO askeri için her ay en az 50 milyon TL maaş ödemesi yaptığı anlaşılıyor. 

Diyanet de maaş ödüyor

Diyanet İşleri Başkanlığı Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü Göç ve Manevi Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından Eylül 2018'de Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı harekatlarının yapıldığı bölgelere yönelik faaliyetlere ilişkin yayınladığı raporda, Cerablus, Azez, El Bab, Rai, Mare, Türkmenbareh, İhtimlat ve Ahterin'de 108 caminin onarımının tamamlandığını, 160 caminin de tadilatının devam ettiğini açıklamıştı.



Aynı raporda bölgede yapılan mülakatlarda başarılı bulunan bin 472 kişinin müftü, müftü yardımcısı, yerel meclis evkaf müdürü, murakıp, memur, imam-hatip, müezzin-kayyım, Kur'an kursu öğreticisi, hatip, güvenlik görevlisi ve hizmetli olarak görevli olduğu ifade edilmişti.



Aynı raporda yerel din görevlilerin maaşlarının her ay Türkiye Diyanet Vakfınca karşılandığının ifade ediliyordu. İmamların maaşlarının 700 lira, Kur'an öğreticilerinin 450 lira diğer üst düzey din görevlilerin maaşlarlarının ise yaklaşık 2 bin lira olduğunu düşünürsek, Diyanet'in her ay 1 ila 1.5 milyon lira civarında bir maaş ödemesi yaptığı anlaşılıyor. 

Yılda 700 milyon lira

Tahminlerimize göre Türkiye'nin Fırat Kalkanı harekatıyla kontrol altına aldığı Suriye'nin kuzey bölgelerinde kamu hizmetlerinin ifa edilmesi için görevlendirdiği Suriyelilerin sayısı (ÖSO askerleri dahil) 60-70 bin.



Independent Türkçe'den Cihan Arpacık'ın sözkonusu haberinde yer verdiği şekilde maaşların 3 bin 500 lira ile 500 lira arasında değiştiği göz önünde tutulursa, ortalama 1.000 liradan hesaplanırsa Türkiye'nin Suriye'deki görevlilere her ay 60 ya da 70 milyon lira maaş ödemesi yaptığını görüyoruz. Bu maddi yükün Türkiye'ye yıllık faturası ise 720 milyon TL'yi aşıyor.



Burada unutulmaması gereken bir nokta var; bu maaş harcaması, bölgede askeri unsurlarıyla yer alan Türkiye'nin yaptığı diğer harcamaların yanında küçük kalıyor.