Soner Yalçın YAZDI Milletin a. koymak

Demiryollar ilk Fransa'da maden ocaklarında kullanıldı. Yıl, 1550. Demiryolları taşıma aracı olarak ilk İngiltere'de kullanıldı. Yıl, 1630. Demiryollarında tahta raylardan demir raylara ilk İngiltere'de geçildi. Yıl, 1776. Sonra, lokomotif keşfedildi. Sonra, buhar gücü keşfedildi.

Soner Yalçın YAZDI Milletin a. koymak
23 Eylül 2022 - 11:02

Sonra, insan ve yük taşınmaya başlandı. Yıl, 1825.

Liverpool-Manchester hattının açılması dünyada modern demiryolunun başlangıcı olarak kabul edildi. Yıl, 1830.

ABD 1831, Fransa 1832, Almanya- Belçika 1835, Avusturya 1838, İtalya 1839 ve Avrupa'da en son Rusya 1848'de ilk demiryolunu yaptı.

İngilizler başta Hindistan olmak üzere sömürgelerinde özel demiryolu şirketleri kurdu.

Tarih 23 Eylül 1856.

Bugün yıldönümü…

Osmanlı ilk demiryolu işini; başında Sir Joseph Paxton ve yönetiminde G. Whytes, A.W. Rixon, W. Jackson'un bulunduğu İngiliz Ottoman Railway Company şirketine verdi. Müteahhit İngiliz R. Crampton idi.

O yıl:

İngiltere-Fransa'nın desteklediği Osmanlı ile Rusya arasındaki Kırım Savaşı Şubatta bitti. Kağıt üzerinde kazanmış gözükse de Osmanlı savaştan büyük zararla çıktı. Mesela, ödeme yeteneğinin çok üstünde borçlandı

Keza o yıl:

Müttefiklerinin isteğiyle Islahat Fermanı açıklanarak ülke yarı sömürge yapıldı. Verilen yüzde 8'lik kâr garantisi gibi imtiyazlar sayesinde yabancı sermaye Osmanlı topraklarına girmesini hızlandırdı. (Ki yabancı sermaye yerli imalatı büyük ölçüde öldürdü.)

İşte… Ege bölgesinin başta madenleri olmak üzere verimli kaynaklarını toplayıp (yenilenen) İzmir limanına taşıyıp dışarı çıkarmak için ilk demiryolu inşaatını başlattılar. Arkası geldi… O dönem sadece İzmir bölgesinde 1061 İngiliz tüccar vardı.

Ve, 612 kilometreye ulaşan bu demiryolu hattının imtiyazı 15 Ekim 1950'de dolacaktı. Atatürk beklemedi.

Tarih 30 Mayıs 1935.

Türkiye Cumhuriyeti hükümeti bu hattı İngilizlerden satın alarak kamulaştırdı.

Sadece demiryolu değil.

Motorun devreye girmesiyle Osmanlı'da karayolları 1850 yılında yapılmaya başladı. İlk 34,5 kilometre yol Bursa-Mudanya arasında inşa edildi. Arkası geldi…

Buharın icadıyla deniz taşımada vapurlar 1871'de kullanılmaya başladı. Bunun için yeni limanların inşaatına başlandı. Hepsi, özel imtiyazlar karşılığında yabancı şirketlere yaptırıldı.

Denizcilik işletmeleri de yabancılardaydı.

Metro da, tramvay hatları da yabancılara aitti.

Elektrik üretim- dağıtımı da, gazhaneler de yabancıların elindeydi.

Kömür gibi tüm maden işletmelerini de yabancılar çıkarıyordu. Çinko, kurşun, altın, bakır ne çıkardılarsa götürdüler memleketlerine…

Uzatmayayım…

Osmanlı'da yabancıların elinde olan işleri günümüzde artık biz/ Türk şirketleri yapıyor.

İlk demiryolu inşaatı yıldönümünde sizler bunu anımsatmak istedim. Çünkü:

Son yıllarda milli sermayeye karşı bir düşmanlık aldı başını gidiyor!

Kuşkusuz gazeteciler işlerini yapacak usulsüzleri yazacak, savcıları harekete geçirecek.

Kuşkusuz politikacılar işlerini yapacak yolsuzlukları dile getirecek, meclisi harekete geçirecek.

Kuşkusuz kamuoyu tepkisini ortaya koyacak, iktidardan hesap soracak.

Ve fakat:

Para odaklı siyasi anlayışın iş dünyasından sürekli haraç istediğini göz ardı etmemek gerek!

Keza:

Belgesiz-kanıtsız dedikodu yapmak doğru değil. Düne kadar yabancı şirketler ve aracıları kompradorlar büyük imtiyazlar ile demiryolu, karayolu, köprü, havalimanı, metro vs. yaparken ses çıkarmayanlar, bunları bugün yerli sermaye yapınca ağzına geleni söylüyor.

Milli iktisadımızı baltalamayalım…

Yerli sermaye ülkenin servetidir

Tarihi süreçler derin kavranmazsa, aslında kimin “milletin a. koyduğu” anlaşılamaz!

Soner Yalçın

Odatv.com

YORUMLAR

  • 0 Yorum