Gazeteci Murat Yetkin, Küresel Organize Suç Endeksi’nin 2023 raporunda Türkiye’nin “Avrupa birincisi” olmasına işaret ettiği yazısında, “Çeteler Türkiye’yi kokain yolu yaptı, artık bir milli güvenlik sorunu” dedi.
Yazısında raporun detaylarına yer veren Yetkin, “Uyuşturucu kullanımı -Anadolu’da öteden beri yaygın esrar ve afyon dışında- Türkiye için sadece kaçakçılık ve çetelerin gelir kaynağı olma sorunuydu. Ama artık öyle değil. Ucuzlayan sentetik uyuşturucularla kullanım yaşı ortaokul çağına düşüyor, yaygınlaşıyor. Burada bakmamız gereken noktaların başında Türkiye’nin ne yazık ki dünyadaki en kötü notlardan birini aldığı ‘devlet bağlantılı suç aktörleri’ sorunu geliyor. Bu da bir milli güvenlik sorunudur. Rakamlar da iddialar da endişe verici” diye yazdı.
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın hız verdiği çete operasyonları 28 Eylül’de toplanan Milli Güvenlik Kurulu sonuç bildirisinde yeralmadı. Ama Küresel Organize Suç Endeksi’nin 2023 raporuna göre Türkiye’de organize suçlar son yıllarda endişe verici boyutlara ulaşmış durumda. Rapora göre Türkiye organize suçlar bakımından Avrupa ülkeleri arasında 1’inci, Asya ülkeleri arasında 6’ncı, küresel olarak da 14’üncü sırada. Raporda altı çizilen bir başka tehlike de Türkiye’nin küresel kokain kaçakçılığında artan rolü.
Türkiye’nin dünya sıralamasındaki rolü aslında 2021’deki 12’incilikten 14’üncülüğe düşmüş durumda. Ancak suç örgütlerinin dünya çapında artışına bağlı olarak “suç puanı” (on üzerinden) 6,89’dan 7,03’e yükselmiş. Türkiye’deki suç faaliyetini en çok yükselten iki faktörden birisi, yasadışı göç sorunundan tahmin edilebileceği gibi “insan kaçakçılığı”. Diğeri ise “devlet bağlantılı suç aktörleri”; bunu Türkiye’deki kullanımıyla mafya-siyaset ilişkisi olarak tercüme edebiliriz. Türkiye’nin bu iki alandaki “suç puanı” ise -ne yazık ki- 10 üzerinden 9 olmuş. Onları uyuşturucu ve silah kaçakçılığı, fuhuş odaklı insan ticareti ve haraç toplama izliyor.
Türkiye üzerinden kokain yolu
Raporun suç örgütlerinin özellikle kokain ticaretinde Türkiye’yi Güney Amerika ile Avrupa ve Orta Doğu arasında köprübaşına çevirdiğine dair saptamaların yapıldığı bölümünde şu ifadelere yer veriliyor:
- “Yıllar boyunca eroin ve sentetik uyuşturucu piyasalarının baskın olması nedeniyle kokain ticareti Türkiye’de ihmal edilebilir bir uyuşturucu piyasası olmuştur. Ancak son zamanlarda hem menşe ülkeler hem de Türk makamları tarafından gerçekleştirilen yakalamalar, ülkenin kokain ticaretindeki rolünün arttığına işaret etmektedir.
- “Kaçakçılar yakalamalardan kaçınmak için yeni rotalar ararken, transit kokain ticaretinin bir kısmı Türk limanlarına kaymaktadır. Şu anda Türkiye, Güney Amerika kaynaklı kokain için başlıca küresel transit merkezlerinden biri olma yolunda ilerliyor gibi görünüyor. Türk suç gruplarının uyuşturucu kaçakçılığındaki uzmanlığı ve kaçakçılık rotalarında aktif olan mevcut ağlar göz önüne alındığında, ülke kokain ticareti için verimli bir fırsat sunmaktadır.”
Insightcrime.org isimli internet sitesinde, Mersin limanında 2021 Güney Amerika ülkelerinden muz kargosu gibi gelen kokain yükü yakalanmaya başladığında yayınlanan bir harita, suç örgütlerinin Türkiye üzerinden işlettiği kokain yolunu gösteriyordu.
Türkiye’ye gelen sarı ok Güney Amerika ülkelerinden (Kolombiya, Ekvador, Panama, Venezuela, Brezilya ve Paraguay’dan) hava yoluyla, mavi oklar ise deniz yoluyla yapılan kaçakçılık rotalarını gösteriyor. Harita: Turkey: Cocaine Hub Between Europe and the Middle East (insightcrime.org)
Resmi rakamlar doğruluyor
Haritada Mersin limanıyla birlikte İstanbul ve Dilovası limanlarıyla İstanbul Havalimanına yer verilmiş. Bilindiği gibi Mersin limanında -çoğunlukla muz kargosu arasında- kokain yakalanma haberleri 2022 ve 2023’te de devam etti. Mersin limanındaki kokain trafiğini kamuoyunun dikkatine getirenin ise o dönem İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’yu iddialarıyla hedef alan suç örgütü lideri Sedat Peker’in olması da işin bir başka yönüydü. Yakalanan miktarların 1 tondan 10 kilolar düzeyine düşmüş olmasındaysa, polisiye önlemlerin yanı sıra (geçenlerde bahsettiğimiz üzere ) kaçakçıların daha büyük partileri kaçırmak için küçükleri yakalama taktiğinin de payı olabilirdi.
Raporda şu saptama son yıllarda artan uyuşturucu operasyonlarına olumlu atıfta da bulunulmuş:
- “Bununla birlikte, Türk kolluk kuvvetlerinin kokain ticaretine daha fazla odaklanması, zaman içinde kademeli olarak kurulmuş ancak yakın zamana kadar fark edilmemiş olabilecek kaçakçılık faaliyetlerine potansiyel olarak daha fazla ışık tutmuştur.”
Ticaret Bakanlığı verilerine göre Ocak-Ağustos 2023 itibarıyla yakalanan uyuşturucu verileri aşağıdaki tabloda görülüyor.
Devlet bağlantılı suç örgütleri
Suç örgütlerinin kokainle birlikte esrar ve metamfetamin ile captagon gibi sentetik uyuşturucu maddelerin kaçakçılığında da Türkiye’yi kullanışlı rota haline getirdikleri de yazıyor Uluslararası Organize Suç Endeksi’nin 2023 raporunda.
Raporun Türkiye bölümünde şu iddialar da var:
- “Terör örgütlerinin uyuşturucu kaçakçılığıyla her düzeyde yakından ilişkili olduğu bildirilirken, raporlar devlet yetkilileri ve siyasetçilerin de uyuşturucu kaçakçılığı pazarlarının tamamında aktif olarak yer aldıklarını ve gizli anlaşmalar yaptıklarını göstermektedir.
- “Kokain pazarında yer alan yerel suç gruplarının Lübnan’daki Hizbullah, Meksika’daki Sinaloa Karteli ve İspanya’daki Sito Miñanco’nun yanı sıra Kolombiya, Panama ve Brezilya’daki uyuşturucu kartelleriyle de işbirliği yaptığı biliniyor.
- [Esrar üretiminde kullanılan] “Kenevir ekimi ağırlıklı olarak Türkiye’nin güneydoğu bölgesinde yoğunlaşmış ve büyük ölçüde PKK ve bağlantılı gruplar tarafından kontrol edilmektedir.”
Uyuşturucu kullanımı -Anadolu’da öteden beri yaygın esrar ve afyon dışında- Türkiye için sadece kaçakçılık ve çetelerin gelir kaynağı olma sorunuydu. Ama artık öyle değil. Ucuzlayan sentetik uyuşturucularla kullanım yaşı ortaokul çağına düşüyor, yaygınlaşıyor.
Burada bakmamız gereken noktaların başında Türkiye’nin ne yazık ki dünyadaki en kötü notlardan birini aldığı “devlet bağlantılı suç aktörleri” sorunu geliyor. Bu da bir milli güvenlik sorunudur. Rakamlar da iddialar da endişe verici.
Murat Yetkin
YORUMLAR