RECEP BAHAR/İSTANBUL 

Danışmanlık şirketi KPMG Türkiye, 2017 Bankacılık Sektör Raporu’nu açıkladı. Bankacılıkta 2016 değerlendirmesine yer verilen rapora göre, Türkiye’de faaliyet gösteren 52 bankanın üçüncü çeyrek itibarıyla toplam aktif büyüklüğü 2.5 trilyon TL’ye ulaştı. Bunun yüzde 64’ünü oluşturan krediler aynı dönemde yüzde 8.4 artarak 1.6 trilyon TL’ye erişti. Toplam aktif içerisindeki yabancı para oranı yüzde 38.9 olurken sektörün geçtiğimiz yılın dokuz ayında 29 milyar TL kar elde etti. Rapora göre Türkiye'de bankacılığın röntgeni şöyle: 

• Türk bankacılık sektöründe 2016 yılı Eylül ayı itibariyle 34 adet mevduat, 13 adet kalkınma- yatırım ve 5 adet katılım bankası olmak üzere 52 banka faaliyet gösteriyor. 

• Türkiye’deki bankaların şube sayısı 2015'e göre azalarak 11 bin 926'e indi. 

Bankalarda toplam çalışan sayısı da 2015'e göre düşüş göstererek 211.673 kişiye düştü. 

• Geçen yıl mevduatlar, 2015 sonuna kıyasla yüzde 7.7 artarak 1.3 trilyon TL’ye yükseldi.

2016’da kâr rekoru kırıldı

• Toplam aktifler içerisindeki yabancı para oranı yüzde 38.9 olurken, toplam yükümlülükler içerisindeki yabancı para oranı yüzde 42.7 seviyesinde gerçekleşti. 

• Bankacılık sektörü tarafından verilen kredilerin yaklaşık üçte biri yabancı para cinsinden olurken, mevduatlar içerisindeki yabancı para oranı yüzde 39 oldu.

• Bankacılık sektörünün kârlılık oranları incelendiğinde, 2016 yılında sektörün karlılık oranının arttığı görülüyor. 2016’nın ilk 9 aylık döneminde bankacılık sektörünün net dönem kârı yüzde 54.7 artarak 29 milyar TL’ye yükseldi. Bu dönemde kârını oransal bazda en hızlı artıran bankalar yüzde 66 ile yerli özel bankalar olurken, yabancı bankaların kârı yüzde 60.5, kamu bankalarının kârı ise yüzde 41 artış gösterdi. 

• Bankacılık sektörü geçen yıl Cumhuriyet tarihi rekorunu kırdı. Ancak kârlılık açısından 2017 zorlu geçecek.

Takibe alınan kredi arttı

• Türk bankacılık sektöründe 2016 yılında artan karlılık oranları ve sermaye yeterlilik oranlarının yükselmesi artılar hanesine yazılırken, takibe dönüşüm oranları yükseldi. Sektörde son dönemde döviz kurlarında meydana gelen önemli artışlar sebebiyle firmaların bilançolarında meydana gelen bozulmalar takibe dönüşüm oranlarının yükselmesinde etkili rol oynadı. TL’nin değer kaybetmesi ile birlikte 2017 yılında da söz konusu oranda artış öngörülüyor. 

• Önümüzdeki dönemde faiz artışları olmasa bile, kredi mevduat oranının yüksek seyri ve ek kaynak yaratmada doğabilecek zorluklar kredi büyüme hızında yavaşlamaya sebep olabilir. Bu, kârlılık konusunda 2016’ya göre daha zorlu bir yıl yaşanacağına işaret ediyor.

Tekstil, inşaat riskli sektörler

• Takipteki krediler 2016 yılı üçüncü çeyreği itibariyle 2015 sonuna kıyasla yüzde 14.6 artarak 55 milyar TL oldu. Böylelikle, kredilerde takibe dönüşüm oranı yüzde 3.32’ye yükselerek 2010 yılındaki yüzde 3.66 seviyesinden sonraki en yüksek düzeyine ulaştı. Takibe dönüşüm oranı tüketici kredileri ve bireysel kredi kartları ile KOBİ kredilerinde yüzde 4.5 seviyelerinde seyrederken, ticari kredilerde ise bu oran yüzde 2 düzeyinde seyrediyor. 

• Takibe dönüşüm oranlarına sektörel olarak bakıldığında, en yüksek oranın yüzde 4.46 ile toptan ticaret, yüzde 4.21 ile tekstil, yüzde 3.87 ile perakende ticaret ve yüzde 3.78 ile inşaat sektörlerinde olduğu görülüyor.

Kredi kartlarında sorun büyük

• Tüketici kredilerindeki takip oranları incelendiğinde, Eylül 2016 itibariyle yüzde 4.5 seviyesinde olan takibe dönüşüm oranının, 2009 yılındaki yüzde 6 seviyesinden sonraki en yüksek düzeye ulaştığı görülüyor. Tüketici kredileri içerisinde takibe dönüşüm oranı en yüksek olan kalem yaklaşık yüzde 8.1 ile bireysel kredi kartları oldu. Bunu yüzde 6.2 ile ihtiyaç kredileri, yüzde 3.5 ile taşıt kredisi ve yüzde 0.4 ile konut kredisi takip etti.

Açılan kredi mevduattan fazla

Bankacılık sektörünün 2016 yılı üçüncü çeyreği itibariyle sağladığı 1.6 trilyon TL’lik kredinin yarısını (802 milyar TL) ticari ve kurumsal krediler oluşturuyor. Bunların dörtte birini KOBİ kredileri (405 milyar TL), kalan yüzde 25’lik kısmını ise tüketici kredileri ve kredi kartları (403 milyar TL) oluşturdu. Bankalardaki mevduat tutarı ise 1.3 trilyon lira seviyesinde bulunuyor. 

Kolay sendikasyon kredisi devri bitti

Türkiye’nin son dönemde risk priminin artmasıyla birlikte bankaların yurtdışından sağladığı sendikasyon kredilerinin maliyetleri yükseldi. Bunun sonucunda borç çevirme oranının da 2017 yılında özellikle Fitch’in muhtemel not indirimiyle birlikte düşmesi bekleniyor.