Bir büyük adam tarih yazabilir
Tarih, bilimdir. Bu sosyal bilime büyük katkılardan birini Fransız tarihçi yaptı: Marc Bloch (1886-1944/Naziler tarafından kurşuna dizilerek öldürüldü)
17 Mayıs 2019 - 11:29
Katkısı, “karşılaştırmalı tarih” yöntemi oldu. Tarihçilerin bakış açısını değiştiren yaklaşım şuydu:
Aynı zaman diliminde farklı ülkelerde-toplumlarda, neler yaşandığına bakarak tarihsel değerlendirme yapmak…
Yani:
Mustafa Kemal'in Bandırma Vapuru ile Anadolu'ya geçmesini değerlendirirken, “izni veren” işgalci İngiltere'nin aynı dönemde, kendi ülkesinde neler yaşadığını da bilmeniz gerekir! Sadece tek bir evrağa-belgeye bakarak büyük tarihsel sonuçlara varmak yanıltıcı olabilir…
100 yıl önceye dönelim:
Mustafa Kemal'in, 9. Ordu Müfettişi olarak asli görev yeri; Trabzon, Erzurum, Sivas, Van illeri ile Canik (Samsun) ve Erzincan livaları (İl – ilçe arası) idi. Buna ek olarak; Diyarbakır, Bitlis, Elazığ, Ankara ve Kastamonu da eylem alanıydı.
Görev tanımı, bölgede asayişin sağlanması ve düzen dışı olayların nedenlerinin saptanmasıydı. Bunları biliyoruz. Peki…
İngilizler, Mustafa Kemal'in Anadolu'ya gitmesine izin veren belgeyi hangi şartlar altında verdi? İngiltere'de 1919 yılında neler yaşandı?
Bunlara tek tek bakalım:
İNGİLTERE'DE İSYANLAR
1) Birinci Dünya Savaşı'nın bitimiyle İngiliz askerler yeni görev yerlerine gitmemek için isyanlara başladı. Örneğin, 3 Ocak 1919'da askerler, Fransa'ya geri gönderilmeyi protesto edip Folkestone limanını ablukaya aldı. O ay, başka isyanlar Fransa'da ve İngiltere'de gerçekleşti. Mesela İngiliz askerler Londra yakınındaki Luton Belediye Sarayı'nı yaktı…
2) Sadece İngiliz askerler değil… Ülkelerine dönmek isteyen Kanadalı askerler 4-5 Mart'ta Galler'deki Kinmel Park'ta ayaklandı; Kanadalı beş asker öldürüldü. Ardından 400 Kanadalı asker İngiltere'nin Epsom kentindeki polis karakoluna saldırdı. İngiliz polis çavuşu Thomas Green öldürüldü…
Hükümet sayıları hızla artan -savaşmak istemeyen- İngiliz vicdani retçiler için af çıkardı.
3) İngiliz askerleri bağımsızlık isteyenlere karşı 13 Nisan'da Hindistan Amritsar katliamını gerçekleştirdi; 379 Sih'i öldürdü. Olaylar giderek tırmanıyordu…
4) Sovyetler Birliği'nin desteğini alan Emanullah Han liderliğinde Afgan birliklerinin, 3 Mayıs'ta Hayber Geçidi'ni aşıp Bağ şehrini almasıyla İngiliz-Afgan Savaşı başladı…
5) Sinn Fein, bağımsız İrlanda eylemlerini artırdı. Kraliyet İrlanda Konsolosluğu'ndan iki kişiyi öldürdü. Üç örgüt lideri cezaevinden kaçtı. Suikastler arttı…
6) Sadece İrlanda değil; İskoçya Glagow'da Liman İsyanı başladı. 23 Ocak'ta büyük olaylar çıktı. George Meydan Savaşı'nda sosyalist lider David Kirkwood gözaltına alındı. Liverpool'da işçi grevi başladı…
7) Bolşeviklere karşı savaşan Estonya'ya yardım için giden “Gentian” ve “Myrtle” adlı iki geminin Finlandiya Körfezi'nde batması İngiltere'de başta basın olmak üzere tepkiyle karşılandı…
Uzatmayım…
Gelelim sonuca…
PONTUS ÇETELERİ
İngiltere kaynıyordu…
İrlanda'dan İskoçya'ya adanın diğer bölgelerinde isyanlar vardı…
İngiliz sömürgeler bağımsızlık savaşı veriyordu…
Dönelim Osmanlı'ya…
Karadeniz kıyı ve iç bölgelerinde Pontus ayaklanması vardı. Seferberlik emrine karşı çıkan veya askerden kaçan Rum çeteler büyük huzursuzluk kaynağıydı. Müslüman nüfusu azaltmak için rastladıkları her Müslümanı öldürmeye, Türk köylerini yok etmeye ve yakmaya başlamışlardı.
Osman Ağa, Binbaşı Hüseyin Avni Alparslan, Yarbay Hamdi, Dizdarzade Eşref gibi yerel liderler önderliğinde, Türkler de Pontus çetelerine karşı silahlandı…
İngilizler ne yapacaktı?
Pontus hareketi Birinci Dünya Savaşı'nda Rusya ile yakın ilişki içindeydi; zaten Ortodoks ittifakı vardı aralarında. Bolşevik Devrimi'nden sonra ilişkiler sürüyor muydu? “Pontus İlhak ve İstiklal Komitesi” 55 bin silahı nereden bulmuştu? İngilizlerin kafası karışıktı.
Ayrıca…
İngilizlerin, Karadeniz'e asker gönderecek moral gücü de yoktu; askerleri isyan çıkarıyordu! Hindistan ve Afganistan'dan sonra bir de Osmanlı'yı başına belaetmek istemiyordu! İyi de…
900 bin Türk, 200 bin Rum'u bir kaşık suda boğabilirdi. Ne yapabilirdi?
Karadeniz'deki iç sorunu Osmanlı Sarayı'nın kontrolünde çözmek en iyi yoldu. Bu sebeple bir Osmanlı Paşasının bölgeye gönderilmesine onay verdiler.
Gerek Osmanlı Sarayı'nın ve gerekse İngilizlerin bilmediği şuydu:
Herkes plan yapabilir ancak sadece bir büyük adam tarih yazabilir:
Mustafa Kemal Atatürk.
YAZININ DEVAMI İÇİN LÜTFEN TIKLAYIN...
Odatv.com
Aynı zaman diliminde farklı ülkelerde-toplumlarda, neler yaşandığına bakarak tarihsel değerlendirme yapmak…
Yani:
Mustafa Kemal'in Bandırma Vapuru ile Anadolu'ya geçmesini değerlendirirken, “izni veren” işgalci İngiltere'nin aynı dönemde, kendi ülkesinde neler yaşadığını da bilmeniz gerekir! Sadece tek bir evrağa-belgeye bakarak büyük tarihsel sonuçlara varmak yanıltıcı olabilir…
100 yıl önceye dönelim:
Mustafa Kemal'in, 9. Ordu Müfettişi olarak asli görev yeri; Trabzon, Erzurum, Sivas, Van illeri ile Canik (Samsun) ve Erzincan livaları (İl – ilçe arası) idi. Buna ek olarak; Diyarbakır, Bitlis, Elazığ, Ankara ve Kastamonu da eylem alanıydı.
Görev tanımı, bölgede asayişin sağlanması ve düzen dışı olayların nedenlerinin saptanmasıydı. Bunları biliyoruz. Peki…
İngilizler, Mustafa Kemal'in Anadolu'ya gitmesine izin veren belgeyi hangi şartlar altında verdi? İngiltere'de 1919 yılında neler yaşandı?
Bunlara tek tek bakalım:
İNGİLTERE'DE İSYANLAR
1) Birinci Dünya Savaşı'nın bitimiyle İngiliz askerler yeni görev yerlerine gitmemek için isyanlara başladı. Örneğin, 3 Ocak 1919'da askerler, Fransa'ya geri gönderilmeyi protesto edip Folkestone limanını ablukaya aldı. O ay, başka isyanlar Fransa'da ve İngiltere'de gerçekleşti. Mesela İngiliz askerler Londra yakınındaki Luton Belediye Sarayı'nı yaktı…
2) Sadece İngiliz askerler değil… Ülkelerine dönmek isteyen Kanadalı askerler 4-5 Mart'ta Galler'deki Kinmel Park'ta ayaklandı; Kanadalı beş asker öldürüldü. Ardından 400 Kanadalı asker İngiltere'nin Epsom kentindeki polis karakoluna saldırdı. İngiliz polis çavuşu Thomas Green öldürüldü…
Hükümet sayıları hızla artan -savaşmak istemeyen- İngiliz vicdani retçiler için af çıkardı.
3) İngiliz askerleri bağımsızlık isteyenlere karşı 13 Nisan'da Hindistan Amritsar katliamını gerçekleştirdi; 379 Sih'i öldürdü. Olaylar giderek tırmanıyordu…
4) Sovyetler Birliği'nin desteğini alan Emanullah Han liderliğinde Afgan birliklerinin, 3 Mayıs'ta Hayber Geçidi'ni aşıp Bağ şehrini almasıyla İngiliz-Afgan Savaşı başladı…
5) Sinn Fein, bağımsız İrlanda eylemlerini artırdı. Kraliyet İrlanda Konsolosluğu'ndan iki kişiyi öldürdü. Üç örgüt lideri cezaevinden kaçtı. Suikastler arttı…
6) Sadece İrlanda değil; İskoçya Glagow'da Liman İsyanı başladı. 23 Ocak'ta büyük olaylar çıktı. George Meydan Savaşı'nda sosyalist lider David Kirkwood gözaltına alındı. Liverpool'da işçi grevi başladı…
7) Bolşeviklere karşı savaşan Estonya'ya yardım için giden “Gentian” ve “Myrtle” adlı iki geminin Finlandiya Körfezi'nde batması İngiltere'de başta basın olmak üzere tepkiyle karşılandı…
Uzatmayım…
Gelelim sonuca…
PONTUS ÇETELERİ
İngiltere kaynıyordu…
İrlanda'dan İskoçya'ya adanın diğer bölgelerinde isyanlar vardı…
İngiliz sömürgeler bağımsızlık savaşı veriyordu…
Dönelim Osmanlı'ya…
Karadeniz kıyı ve iç bölgelerinde Pontus ayaklanması vardı. Seferberlik emrine karşı çıkan veya askerden kaçan Rum çeteler büyük huzursuzluk kaynağıydı. Müslüman nüfusu azaltmak için rastladıkları her Müslümanı öldürmeye, Türk köylerini yok etmeye ve yakmaya başlamışlardı.
Osman Ağa, Binbaşı Hüseyin Avni Alparslan, Yarbay Hamdi, Dizdarzade Eşref gibi yerel liderler önderliğinde, Türkler de Pontus çetelerine karşı silahlandı…
İngilizler ne yapacaktı?
Pontus hareketi Birinci Dünya Savaşı'nda Rusya ile yakın ilişki içindeydi; zaten Ortodoks ittifakı vardı aralarında. Bolşevik Devrimi'nden sonra ilişkiler sürüyor muydu? “Pontus İlhak ve İstiklal Komitesi” 55 bin silahı nereden bulmuştu? İngilizlerin kafası karışıktı.
Ayrıca…
İngilizlerin, Karadeniz'e asker gönderecek moral gücü de yoktu; askerleri isyan çıkarıyordu! Hindistan ve Afganistan'dan sonra bir de Osmanlı'yı başına belaetmek istemiyordu! İyi de…
900 bin Türk, 200 bin Rum'u bir kaşık suda boğabilirdi. Ne yapabilirdi?
Karadeniz'deki iç sorunu Osmanlı Sarayı'nın kontrolünde çözmek en iyi yoldu. Bu sebeple bir Osmanlı Paşasının bölgeye gönderilmesine onay verdiler.
Gerek Osmanlı Sarayı'nın ve gerekse İngilizlerin bilmediği şuydu:
Herkes plan yapabilir ancak sadece bir büyük adam tarih yazabilir:
Mustafa Kemal Atatürk.
YAZININ DEVAMI İÇİN LÜTFEN TIKLAYIN...
Odatv.com
YORUMLAR