Hepsi anneler için
Fedakâr annelere çalışma hayatında ve sosyal güvenlik uygulamalarında birçok kolaylık sağlanıyor. Bu anlamlı güne özel biz de merak edilebilecek detayları derledik...
10 Mayıs 2020 - 11:29 - Güncelleme: 10 Mayıs 2020 - 11:41
Her yıl mayıs ayının ikinci pazar günü ‘Anneler Günü’ olarak kutlanıyor. Bu yıl 10 Mayıs’a (bugün) denk gelen bu özel günde, annelerin toplum ve insanlık tarihindeki kutsal yeri ve önemi bir kez daha hatırlanacak. Biz de bu önemli gün dolayısıyla çalışan çalışmayan tüm annelerin karşılaştığı sorunları araştırdık. İşte detayları...
Yasaya göre, kadın işçiler doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta izin kullanabiliyor. Çoğul gebelikte bu süreye 2 hafta daha ekleniyor. Hamilelik süresince periyodik kontrollerde işveren ücretli izin vermek durumunda.
Anneye 1 yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam 1.5 saat süt izni veriliyor. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirliyor. Memur annelerde bu süre ilk 6 ayda 3 saat, ikinci 6 ayda günde 1.5 saattir.
Doğum yapan memur anne, talep ederse 16 haftalık analık izninin veya 6 aya kadar olan yarım gün çalışma döneminin bitiminden itibaren 24 aya kadar ücretsiz izin kullanabiliyor. SSK’lı anneler ise sadece 16 haftalık analık izni süresinin bitiminden itibaren 6 aya kadar ücretsiz izin alabiliyor.
2016’da yapılan düzenlemeyle çalışan anne babalara, çocuk okula başlayıncaya kadar yarı zamanlı çalışma hakkı tanındı. Bu kapsamda, işçi ve memurlara doğum sonrası 2 ay ile 6 ay arasında değişen yarım gün çalışma hakkını kullandıktan sonra, çocukları ilköğretime başlayıncaya kadar yarı zamanlı çalışma olanağı sağlandı. Yasa SSK’lı anne için yürürlüğe girerken, memur anneler hâlâ konuyla ilgili yönetmeliğin çıkmasını bekliyor.
‘Çoklu Doğum Yardım Programı’ ile ikiz, üçüz gibi çoklu doğumla karşılaşan ihtiyaç sahibi ailelere yönelik 0-2 yaş aralığında çocuk başına 2 yıl boyunca aylık 150 lira ödeme yapılıyor. Bunun için il/ilçedeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları’na başvuruluyor.
Doğumdan önce sigortası olan anneler, doğumdan sonra boşta geçen sürelerinin 2 yıla kadar olan kısmı için borçlanma yapabiliyor. Borçlanma hakkı, 3 çocuğa kadar kullanılabiliyor. Üç çocuğu bulunan anne, toplam 6 yıla kadar borçlanabiliyor. Bu yıl borçlanmanın tutarı aylık 941 lira, yıllık 11.301 lira, 2 yıllık ise 22 bin 602 lira.
Staj emeklilik hesabında dikkate alınmasa da doğum borçlanmasında hesaba katılıyor. Her bir çocuk için 2 yıl olmak üzere, 3 çocuk için 6 yıla kadar varan doğum borçlanması hakkından yararlanmada staj sigortası kadınlara erken emeklilik hakkı sağlıyor.
Başkasının bakımına muhtaç ağır engelli çocuğu olan annelerin erken emeklilik hakkı var. Engelli çocuğuna bakarken sigortalı olarak çalışmaya devam eden veya isteğe bağlı sigorta primi ödeyen annelerin prim süresine, bu şekilde geçen günlerin dörtte biri ilave ediliyor. Bu süre emeklilik yaş haddinden de indiriliyor. Bu haktan işçi, memur, esnaf statüsündekilerle isteğe bağlı sigorta primi ödeyenler yararlanabiliyor.
Doğum yapan kadınlara 202 lira ’emzirme ödeneği (süt parası)’ ödeniyor. Bu para çalışan, çalışmayan her anne için veriliyor. Anne sigortalı değilse para sigortalı babaya ödeniyor. Başvuru SGK il müdürlüğüne, sosyal güvenlik merkezine yapılıyor. Bağkurlu anneler de süt parası alabiliyor. Bir kereliğine ödeniyor.
Anneye yapılan en yüksek tutarlı ödeme doğum (rapor) parası. Bu, maaşa göre değişiyor ve 112 gün üzerinden hesaplanıyor. En düşük ödeme bu yıl 7.323 lira. Para annenin adına açılan Ziraat Bankası hesabına yatırılıyor. Paranın yatıp yatmadığı doğum izni biter bitmez ‘http://turkiye.gov.tr’den kontrol edilebilir. Çalışan anne ilk çocuktan sonra tüm ödemeleri alır ve yarım gün çalışırsa eline 10 bin 771 lira geçiyor.
Doğum yapan tüm annelere çocuk parası veriliyor. Ilk çocukta 300, ikincide 400 ve üçüncüde 600 lira ödeniyor. Yeni doğan çocuk yardımı için başvuru Aile Bakanlığı Il Müdürlükleri’ne, ilçede ise kaymakamlıklara yapılıyor. TC kimlik numarasıyla ‘aile.gov.tr’den de başvuru imkanı var.
Doğumda 16 hafta
Yasaya göre, kadın işçiler doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta izin kullanabiliyor. Çoğul gebelikte bu süreye 2 hafta daha ekleniyor. Hamilelik süresince periyodik kontrollerde işveren ücretli izin vermek durumunda.
Günde 1.5 saat süt izni
Anneye 1 yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam 1.5 saat süt izni veriliyor. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirliyor. Memur annelerde bu süre ilk 6 ayda 3 saat, ikinci 6 ayda günde 1.5 saattir.
Ücretsiz izin de alabilir
Doğum yapan memur anne, talep ederse 16 haftalık analık izninin veya 6 aya kadar olan yarım gün çalışma döneminin bitiminden itibaren 24 aya kadar ücretsiz izin kullanabiliyor. SSK’lı anneler ise sadece 16 haftalık analık izni süresinin bitiminden itibaren 6 aya kadar ücretsiz izin alabiliyor.
Yarım gün çalışma hakkı
- Anneler, yasal doğum izinleri bittikten sonra ilk çocuk için 2 ay (60 gün), ikinci çocuk için 4 ay (120 gün), 3 veya daha fazla çocuk için 6 ay (180 gün) yarım gün çalışarak, çalışmadığı mesainin ücretini devletten alabiliyor. Çocuk engelli doğarsa süre 360 güne çıkıyor. Yarım çalışma ödeneği için doğum izni bittikten sonra 30 gün içinde İşkur’a başvuru yapılmalı.
- İşsizlik Fonu’ndan da brüt asgari ücretin yarısı tutarında ödeme yapılıyor. 2020 için İşsizlik Fonu’ndan ödenen tutar aylık 1.471 lira. Buna göre 2 ay yarı zamanlı çalışan asgari ücretli anneye en az 5.278 lira ödeniyor. Yarı zamanlı çalışma döneminde yarım maaş hakkından yararlanabilmek için işçi adına son 3 yılda en az 600 gün prim bildirilmesi gerekiyor.
Okula kadar yarı zamanlı
2016’da yapılan düzenlemeyle çalışan anne babalara, çocuk okula başlayıncaya kadar yarı zamanlı çalışma hakkı tanındı. Bu kapsamda, işçi ve memurlara doğum sonrası 2 ay ile 6 ay arasında değişen yarım gün çalışma hakkını kullandıktan sonra, çocukları ilköğretime başlayıncaya kadar yarı zamanlı çalışma olanağı sağlandı. Yasa SSK’lı anne için yürürlüğe girerken, memur anneler hâlâ konuyla ilgili yönetmeliğin çıkmasını bekliyor.
24 ay ek yardım
‘Çoklu Doğum Yardım Programı’ ile ikiz, üçüz gibi çoklu doğumla karşılaşan ihtiyaç sahibi ailelere yönelik 0-2 yaş aralığında çocuk başına 2 yıl boyunca aylık 150 lira ödeme yapılıyor. Bunun için il/ilçedeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları’na başvuruluyor.
Borçlanmayla 6 yıl kazanç
Doğumdan önce sigortası olan anneler, doğumdan sonra boşta geçen sürelerinin 2 yıla kadar olan kısmı için borçlanma yapabiliyor. Borçlanma hakkı, 3 çocuğa kadar kullanılabiliyor. Üç çocuğu bulunan anne, toplam 6 yıla kadar borçlanabiliyor. Bu yıl borçlanmanın tutarı aylık 941 lira, yıllık 11.301 lira, 2 yıllık ise 22 bin 602 lira.
Stajdan sonraki doğum
Staj emeklilik hesabında dikkate alınmasa da doğum borçlanmasında hesaba katılıyor. Her bir çocuk için 2 yıl olmak üzere, 3 çocuk için 6 yıla kadar varan doğum borçlanması hakkından yararlanmada staj sigortası kadınlara erken emeklilik hakkı sağlıyor.
Engelli çocuğu olanlar
Başkasının bakımına muhtaç ağır engelli çocuğu olan annelerin erken emeklilik hakkı var. Engelli çocuğuna bakarken sigortalı olarak çalışmaya devam eden veya isteğe bağlı sigorta primi ödeyen annelerin prim süresine, bu şekilde geçen günlerin dörtte biri ilave ediliyor. Bu süre emeklilik yaş haddinden de indiriliyor. Bu haktan işçi, memur, esnaf statüsündekilerle isteğe bağlı sigorta primi ödeyenler yararlanabiliyor.
202 lira emzirme ödeneği
Doğum yapan kadınlara 202 lira ’emzirme ödeneği (süt parası)’ ödeniyor. Bu para çalışan, çalışmayan her anne için veriliyor. Anne sigortalı değilse para sigortalı babaya ödeniyor. Başvuru SGK il müdürlüğüne, sosyal güvenlik merkezine yapılıyor. Bağkurlu anneler de süt parası alabiliyor. Bir kereliğine ödeniyor.
Rapor parası
Anneye yapılan en yüksek tutarlı ödeme doğum (rapor) parası. Bu, maaşa göre değişiyor ve 112 gün üzerinden hesaplanıyor. En düşük ödeme bu yıl 7.323 lira. Para annenin adına açılan Ziraat Bankası hesabına yatırılıyor. Paranın yatıp yatmadığı doğum izni biter bitmez ‘http://turkiye.gov.tr’den kontrol edilebilir. Çalışan anne ilk çocuktan sonra tüm ödemeleri alır ve yarım gün çalışırsa eline 10 bin 771 lira geçiyor.
Çocuk parası
Doğum yapan tüm annelere çocuk parası veriliyor. Ilk çocukta 300, ikincide 400 ve üçüncüde 600 lira ödeniyor. Yeni doğan çocuk yardımı için başvuru Aile Bakanlığı Il Müdürlükleri’ne, ilçede ise kaymakamlıklara yapılıyor. TC kimlik numarasıyla ‘aile.gov.tr’den de başvuru imkanı var.
YORUMLAR