Ülkemiz tarafından, FATF (Fi­nancial Action Task Force) üyesi ülkelerde uygulanan yaklaşım­ları dikkate alınarak bir Genel Tebliğ Taslağı hazırlanmıştır. Taslak düzenlemeyle, finansal kuruluşlar aracılığıyla gerçek­leştirilen nakit işlemlerde, be­yanla başlayan ancak yüksek tu­tarlı işlemlerde Nakit İşlem Be­yan Formu ve dayanaklarıyla desteklenen kademeli bir yakla­şım öngörülmektedir.

Söz konusu taslağın geliştiril­mesi ve yayımlanmaya hazır ha­le getirilmesi için MASAK tara­fından yapılan çalışmalar devam etmekte olup, mevcut taslakta yer alan konuların geliştirilmesi, değiştirilmesi veya katkıda bu­lunulması ile ilgili görüş ve öne­rileri 18/08/2025 tarihine kadar MASAK’ın internet sitesindeki ilgili linkten iletebilirsiniz.

Yeni tebliğin amacı

Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği (Sıra No: 30) taslak olarak 01/08/2025 tari­hinde MASAK’ın inter­net sayfasında yayım­lanmış olup, 18/8/2025 tarihine kadar kamuoyu­nun görüş ve önerilerine sunulmuştur. Bu Tebliğ, Suç Gelirlerinin Aklan­masının ve Terörün Fi­nansmanının Önlenme­sine İlişkin Yükümlü­lüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmeliğine daya­nılarak hazırlanmıştır. Transfer sırasında bankaların müşterile­re sunmuş olduğu açıklamalar ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nca elektronik transfer­ler için belirlenen başlıklar hari­cinde asgari bazı başka açıklama­lar da zorunlu hale getiriliyor.

Yeni tebliğin kapsamı

Müşteriye sunulan seçenekler arasında işlemin mahiyetine iliş­kin somut bilgi içermeyen, genel mahiyette “diğer” veya “bireysel ödeme” gibi başka seçeneklerin olması ve bunların müşteri tara­fından seçilmesi durumunda iş­lemin mahiyetine ilişkin olarak en az 20 karakter uzunluğunda işlem açıklaması temin edilir.

Finansal kuruluşlar, işlem tu­tarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tu­tarı 200.000 TL ile 2.000.000 TL (bu tutarlar dahil) arasında­ki nakit işlemlerde işlemin ma­hiyetinin beyanı için müşteriye en sık kullanılan işlem türleri­ni seçenek olarak sunar. Bunlar arasında işlemin mahiyetine iliş­kin somut bilgi içermeyen, genel mahiyette “diğer” veya “bireysel ödeme” gibi başka seçeneklerin olması ve bunların müşteri tara­fından seçilmesi durumunda, iş­lemin mahiyetine ilişkin olarak en az 20 karakter uzunluğunda işlem açıklaması temin edilir.

Finansal kuruluşlar, işlem tu­tarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tuta­rı 2.000.001 TL ile 20.000.000 TL (bu tutarlar dahil) arası na­kit işlemlerde işlemin mahiye­tinin beyanı için Tebliğ ekinde (Ek-1) yer alan Nakit İşlem Be­yan Formunun doldurulması­nı sağlamakla yükümlüdür. Na­kit İşlem Beyan Formunda iş­lemin mahiyetine ilişkin somut bilgi içermeyen, genel mahiyet­te “diğer” veya “bireysel ödeme” gibi başka seçeneklerin olması ve bunların müşteri tarafından seçilmesi durumunda, işlemin mahiyetine ilişkin olarak en az 20 karakter uzunluğunda işlem açıklaması temin edilir.

Finansal kuruluşlar, işlem tu­tarı ya da birbiriyle bağlantılı bir­den fazla işlemin toplam tuta­rı 20.000.000 TL’yi aşan nakit işlemlerde Nakit İşlem Beyan Formunun detaylı bir açıklama içerecek şekilde ve ilgili dayanak­ları eklenmek suretiyle doldurul­masını sağlamakla yükümlüdür.

Aşağıdaki işlemler tebliğ kapsamında değil

-Aşağıda sayılan işlemler, bu tebliğ ile belirtilen yükümlülükle­re tabi değildir;

-Bir müşterinin aynı finan­sal kuruluş içerisindeki hesapla­rı arasında gerçekleştirilen iş­lemler,

-Müşterinin kamu kurum ve kuruluşu olması,

-Bankaların kendi aralarında gerçekleştirdikleri ve müşteri­nin banka olduğu işlemler,

-Muhabir bankacılık kapsa­mında gerçekleştirilen işlemler,

ATM’lerden yapılan ve işlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tuta­rı Tedbirler Yönetmeliğinin 5 in­ci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen (Elekt­ronik transferler ile kripto var­lık hizmet sağlayıcılar tarafın­dan gerçekleştirilen kripto varlık transferlerinde işlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı 15 bin TL veya üzerinde olduğunda) tutarı aşmayan elektronik transferler ve havale işlemleri,

ATM’lerden yapılan ve işlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tu­tarı 200 bin TL’yi aşmayan nakit işlemler.

Diğer hususlar

Döviz cinsinden yapılacak iş­lemlerde parasal tutar; yabancı para ve yabancı para cinsinden ödemeyi sağlayan belge tutarla­rının Türk Lirası karşılıklarının tespitinde, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından ilgili gün için ilan edilen gösterge ni­teliğindeki döviz alış kuru veya alım satıma konu olmayan bilgi amaçlı döviz kuru esas alınır.

Bu Tebliğ ile getirilen husus­lara riayet edilmemesi halinde Kanunda öngörülen ve yüküm­lülükleri ihlâl eden kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

Değerlendirme, öneriler ve sorular

Değerlendirme;

Söz konusu taslağın geliştiril­mesi ve yayımlanmaya hazır hale getirilmesi için MASAK tarafın­dan yapılan bu önemli ve gerekli çalışmalar devam etmekte olup, mevcut taslakta yer alan konula­rın geliştirilmesi, değiştirilmesi veya katkıda bulunulması ile ilgi­li görüş ve önerilerin 18/08/2025 tarihine kadar, MASAK’ın inter­net sitesindeki ilgili linkten ile­tilmesinde fayda var. Akabinde, tebliğ taslağı Resmi Gazetede ya­yımlanarak 01/01/2026 tarihin­de uygulanmak üzere yürürlüğe girmiş olacak.

Öneriler ve sorular;

Suç gelirlerinin tespiti ve kayıt dışılıkla mücadele amacıyla geti­rilen düzenleme yerinde bir dü­zenlemedir. Ancak, ilk etapta 200 bin TL sınırının 10 bin $ veya 10 bin € karşılığı 500 bin TL olarak uygulanmasısın sağlanması.

Tebliğin yayımlanmasından sonra kamuoyunu bilgilendir­mek için bir kullanım kılavuzu yayımlanmasının sağlanması.

Her bir işlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarının net­leşmenin sağlanması. Örneğin; bahsi geçen tutarlar her bir işlem için mi, bir günlük işlemlerin toplam tutarı mı? Kişi, 500 bin TL’lik bir işlemi 5 güne bölerek 100’er bin TL olarak transfer ederse bu uygulamada muaf ola­cak mı?

Talha APAK

Not: Konuyla ilgili detaylı ya­zımı, bu hafta sonu Dünya# sayı­sında yazacağım.