Seçim harareti toplumsal olarak yorucu olsa da dikkate değer bir avantajı, ülkedeki en önemli konulara ciddiyetle yoğunlaşılmasını sağlaması oluyor...

Enflasyon, terör, göç gibi seçmen hassasiyeti yüksek konuların ne kadar önemli olduğu, çözüm vaatleri ile birlikte her miting ve etkinlikte bütün taraflarca tekrar tekrar dile getirildi.

Fakat şaşırtıcı bir şekilde, enerji geçen yıldan beri belki de en önemli küresel konu haline gelmiş olmasın rağmen seçim sürecinde beklenildiği kadar konuşulmadı.

Gerek ekonomik etkisi, gerek iklim değişikliği ile mücadeledeki rolü, gerekse Ukrayna savaşının dinamikleri ile değişmekte olan küresel enerji sistemi seçim ajandasında hak ettiği yeri bulamadı.

Oysa enflasyon, cari açık, ülke güvenliği, dışişleri gibi kritik ve sürekli gündemde olan konuların hepsi ile bağlantılı bir konuydu.

Ve seçim sonrası, Türkiye'nin enerji politikası, yurt dışındaki enerji dünyası için de oldukça önemli olacak.

Türkiye uzun yıllardır bir enerji merkezi olmak istiyor. Bunun için sürekli altı çizilen stratejik konuma sahip. Bu anlamda Rusya ile olan ilişkimiz belirleyici.

Kendi kullanımımız için Rus gazı ithal ederken, Avrupa'ya hâlâ Rus gazı taşımakta olan ana boru hattı TurkStream, Türkiye üzerinden Bulgaristan, Sırbistan ve Macaristan'a savaş öncesi seviyelerde gaz taşımakta.

Kendi elektrik talebimizin yüzde onunu karşılayacak ilk nükleer santralimiz Akkuyu, Rus devlet şirketi Rosarom tarafından yapılmakta. Geçtiğimiz haftalarda ise Rusya'ya yapmamız gereken 600 milyon dolarlık bir ödeme, kritik bir anda ertelendi. Rusya'nın enerji geleceğimizde büyük bir rol oynayacağı kesin görünüyor.

Keza ülkemiz üzerinden geçen TANAP boru hattı ile Azeri gazı da Avrupa yolunu bulmakta. Savaş ile beraber Avrupa Birliği, Avrupa'ya ithal edilen Azeri gaz oranını arttırmak istiyor ve doğal olarak bu ancak Türkiye üzerinden geçen rotada mümkün.

Çin ve Hindistan'dan sonra Rus petrolü için en büyük üçüncü pazar yine bizim ülkemiz iken (ve Rus petrolünün Avrupa'da yasaklanması ile büyük indirimlerle ithal edebiliyoruz), Karadeniz üzerinden dünyaya nakliye edilen Rus, Kazak ve Azeri petrolü içinse kritik bir transit rotasıyız.

Türkiye aynı zamanda dünyanın en büyük petrol rezervlerine sahip beşinci ülkesi olan Irak üzerinde de büyük etkiye sahip.

Türkiye aleyhinde verilen bir tahkim kararının ardından petrol akışı durdurulan Kerkük-Ceyhan boru hattı ile küresel petrol pazarlarından 450 bin varil petrolü kesilmiş bulunmakta. Bu rakam dünya talebinin yüzde 0.5'i de olsa, fiyatlar üzerinde elbette bir etkisi var ve Irak Kürt Bölgesel Yönetimi için oldukça önemli bir gelir kaynağı.

Gelecekte aynı bölgeden Avrupa'ya ithal edilebilecek herhangi bir gaz anlaşmasında Türkiye yine ana aktörlerden biri olacaktır. Ayrıca Dicle ve Fırat nehirleri üzerindeki barajlar ile de Irak'ın yaşam suyunu kontrol etmekteyiz.

Bunların yanı sıra, İran'dan da doğal gaz alımı yapan ülkemiz, İran yaptırımlarının kaldırıldığı bir senaryoda da yeni bir gaz transit hattı olma fırsatını değerlendirebilir.

İsrail, Kıbrıs ve Mısır açıklarında keşfedilen doğal gaz rezervleri ise Doğu Akdeniz'in gittikçe önem kazanan bir doğal gaz üretim bölgesine dönüşmesini neredeyse garantiledi. Şu ana kadar Türkiye ile ilişkiler gergin olsa da, bu doğal gazın Avrupa pazarlarına ulaştırıldığı bir gelecekte Türkiye'nin ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin de faydalanabileceği senaryolar oldukça makul görünüyor.

Bir yandan da kendi doğal gaz ve petrol sektörümüzü geliştirme çabaları hayli güçlendi. Karadeniz'de bulunan Sakarya Gaz Sahasından tedarik başlamak üzere… İlk etabında yerel kullanım için gerekse de, daha sonra Avrupa'ya da ithal edilme imkânı oluşabilir.

Mayıs başında Cudi-Gabar bölgesinde 1 milyar varil petrol bulunduğu açıklaması ise henüz materyal bir değişim sağlamasa da bölgede büyük çapta gelişebilecek petrol üretim sektörü, ihtiyacını çoğunlukla yurt dışından karşılayan ülkemiz için ancak iyi haber olabilir.

Türkiye'nin her bir yanındaki komşularımız için kilit bir enerji ortağı olma fırsatı önümüzdeki dönemlerde daha da kuvvetlenecektir.

Türkiye seçimlerinin sonuçlanacağı 28 Mayıs'ta, Brüksel'den Bağdat'a, Bakü'den Moskova'ya kadar birçok enerji yöneticisinin gözleri Türkiye üzerinde olacak.

T24 Haftalık Yazarı

Mehmet Önal